I le 2017 na sili atu ona malosi le vaitau o afā a le Atelanika nai lo le masani ma na afaina Florida i le vaega 4 o le Afa o Irma, ma o le tele o le faaleagaina ona o le matagi ma lologa.
Aʻo leʻi oʻo i le 2016, na i ai Florida i luga o se galu manumalo manumalo. O le sunshine State na faʻamaumauga 11 tausaga e aunoa ma se afa pa'ū. Peitai, o le sefulu tausaga le matua na oʻo mai i le masina o Setema 2016, ina ua faʻaaogaina le Category-1 o le Hurricane Hermine aʻo leʻi faʻavaivaia i totonu o se afa.
I ni nai vaiaso mulimuli ane, ia Oketopa 2016, Category-3 Afa o Mati na le faia ai se pa'ū i Florida ae na faʻaaluina le aso atoa e fafaguina ai le talafatai i fafo atu o le taulaga, o taulaga faʻatafunaina, mafua ai le tele o maliu, ma le tuua o le miliona miliona o Floridians e aunoa ma le malosi.
Fuafuaina se tafaoga i Florida? O le mea lenei e tatau ona e iloa e uiga i le vaitau o afa.
O le a le afā? Faʻalavelave tau vevela faʻatasi ma le malosi o le matagi e fetaui ma le faʻavae mo se afā ua pa'ū i se tasi o vaega e lima, ma le malosi o se afa o le Category-5.
O afea le afa? O le afa afā o Atelani e amata mai i le aso 1 o Iuni e oo i le aso 30 o Novema faatasi ai ma le vaitau amata mai le amataga o Aukuso i le faaiuga o Oketopa. O le masina o Setema e foliga mai o le a sili ona afaina ai afa. O le atunuʻu Ausetalia e aofia ai le Atelanika atoa, Caribbean Sea and Gulf of Mexico.
O le a le foliga o se vaitau masani o afā? E tusa ai ma faamaumauga o talafaasolopito o le talafaasolopito e amata mai i le 1950, o le itulagi o Ausetalia o le a masani lava ona aafia i matagi malolosi e 12 i matagi malolosi o le 39 mita, e ono ono avea ma afā ma matagi e oʻo atu i le 74 mph pe sili atu foi, ma tolu ituaiga afa afa 3 pe sili atu foi ma le lagolagoina matagi o le itiiti ifo i le 111 mph.
E taua le maitauina o le tele o nei afā e le faia ai se pa'ū i le Iunaite Setete.
E fia afā e masani ona pa i Florida? I le averesi, o le afa e tasi (lua pe sili atu, 1.75 afā) e mafua ai le pa'ū i luga o le talafatai o le Iunaite Setete i tausaga uma. O i latou, e 40 pasene na paʻu i Florida. Talu mai le 1851, e 37 afā ua faia saʻo i luga o Florida.
E leai se faʻamaoniaga i le va o le numera o afa ma i latou e mafua ai le pa'ū i soo se taimi. Mo se faʻataʻitaʻiga, 2010 o se vaitau pisi tele, e 19 igoa o afa ma afa e 12. Peitai e leai se afā, ma na o le tasi le afa vevela, na mafua ai le pa'ū i Amerika i lena tausaga.
O le a le uiga o aʻu fuafuaga mo tafaoga? I le fuainumera, e i ai se tulaga lamatia tele o le a aʻafia ai lau tafaoga i se afā. Ae, afai o loʻo e fuafua e malolo i Florida i le va o Iuni ma Oketopa, atonu e te mafaufau e faʻatau se inisiua malaga poʻo le filifilia mo se faletalimalo e ofoina atu se faʻamaoniga o afa . E masani lava, afai e faalēaogā pe faʻalavelave lau malaga ona o se afā, e mafai ona toe faʻafoʻi atu i le tapulaa o le faʻasalalau. Manatua i le tele o tulaga, e tatau ona faʻatau le inisiua i le silia ma le 24 itula ao le i faaigoaina se afā.
Ia maitauina foi o afa vevela e le oʻo atu i le afaina o le afā e mafai lava ona tuʻuina se tamaʻi maʻi i lau aso malolo e ala i le aumaia o timuga e leai se timu mo aso. Atonu e le mafai ona e faʻailogaina lau tafaoga e aunoa ma se faasalaga, ae e tatau ona e silasila i mataʻaiga o le tau ma fuafua (ma teu) e tusa ai.
E mafai faapefea ona ou tumau i luga o lapataiga o afa? Afai o loʻo e malaga i se taufaʻaveʻa vave, faʻafeiloaʻi le afā o le Hurricane mai le Koluse Mumu a Amerika mo faʻamatalaga faʻafefe ma le fasiotia o mea aoga.
Toe Faʻaleleia o le Afa Ata 2017
O le vaitau o le afā o le 2017 a le Afagikagi, o se vaitau malosi ma le matautia, ma o se taimi sili ona matautia na tupu i le tele o feeseeseaʻiga talu mai faamaumauga na amata i le 1851. Ae sili atu ona leaga, o le vaitau e le toe i ai, faatasi ai ma afa uma o afa na tutupu i le taimi mulimuli.
O le tele o failautusi na misia le faailoga, pe laʻitiiti pe sili atu foi ona le amanaia le numera ma le vevela o afa. I le amataga o le tausaga, na faatalitalia e le au failautusi ia El Niño o le a atiina ae, faaitiitia ai le afa o gaoioiga. Ae ui i lea, o le El Niño ua valoia na le mafai ona atiaʻe ma, nai lo lena, o tulaga le mautonu na tupu e atiae se La Niña mo le tausaga lona lua i se laina. O nisi o failautusi na fetuunai a latou valoaga i le malamalama o atinaʻe, ae leai se malamalama atoatoa i le auala o le a faʻaalia ai le vaitau.
Ia manatua o se tausaga masani e aumaia le 12 o afa, afa afa, ma afa tetele e tolu.
O le tausaga 2017 na i ai se vaitau sili atu i luga ae o le vaitau lea na maua ai se aofaiga atoa e 17 o afa ua afaina, afa afa, ma afa tetele afa. O le auala lenei na faʻafefea ai e le au failautusi a latou valoʻaga mo le vaitau 2017.
- NOAA (National Oceanic and Airm Administration) e laʻititi laʻititi le vaitau, ma vavalo i se vaitau "maualuga-masani" i le 11 i le 17 o le afa o afa, e aofia ai le afa i le afa afa, e aofia ai le lua i le fa afā.
- Global Weather Oscillations Inc. (GWO) na vavalo foi i gaoioiga i luga aʻe ma le 16 igoa o afa, afa afa, ma afa tetele e fa.
- O le lamatiaga o le Tropical Storm mai le Iunivesite o le Iunivesite, na manatu faatauvaa i le tele o le vaitau e ala i le valoia o le 14 o afa ua afaina, afa afa, ma afa tetele e tolu.
- Ua vavalo foi le Weather Channel i se vaitau masani, ma le 12 e igoa o afa, afa afa, ma afa tetele e lua.
- North Carolina State Department of Marine, Earth and Atmospheric Sciences sa misia foi le faailoga e ala i le valoia o se afa masani masani i le 11 i le 15 o le afa o le afa, afa i le ono afā, ma le tasi i le tolu afa tetele.
- E mamao ese le aofai o le tagata, ona o lona vavalo i se vaitau itiiti e le toaga-nai lo le masani ai, ma le 10 o afa ua afaina, afa afa, ma afa tetele e tolu.
- Colorado State University ua valoia foi se tausaga e le o toe malosi atu nai lo le masani, e 11 igoa afa, afa afa, ma afa tetele e lua.