Scams i Asia e moni lava i soo se mea. Mai le taimi e te laa ai i fafo atu o le malaevaalele, o le a vaʻai se tasi i le mea moni o loʻo e lanu meamata e paʻu ai pea mo tala o le lotoifale.
O le tele o faʻailoga i Asia e faʻaogatotonu i le mauaina o le faʻalagolago i tagata tafafao maimoa, pe na o luga lava o le tele o tagata tafafao maimoa latou te le o masani i agaifanua a le lotoifale ma maua ai ni faʻamoemoe faigofie.
A o nisi taimi e mafai ona e sogisogi i se faʻaaliga mai le amataga, o le tele e sili atu le faʻaogafiti. E oʻo lava i le tagata sili ona tafafao masani e paʻu i tagata uma i le taimi nei ma le taimi. O le auala sili e aloese ai mai le vavae ese o le iloa e uiga i sikola lauiloa i le mea muamua!
01 o le 13
Mataʻituina oe avetaʻavale!
E tusa lava po o le a le atunuu poʻo le auala o femalagaaiga, o le avetaavale i Asia o loʻo manuia i le sailia auala e faʻaleleia ai a latou tau.
Aua le alu i totonu o se taxi poo tuk-tuk e aunoa ma le malie muamua i se tau, pe faʻamaonia o le mita o le a faʻaaogaina. Afai e galo oe ae e te leʻi ulufale i totonu o se taxi, e mafai e le avetaavale ona fesili mo soʻo se tau na te manaʻo i ai i lau malaga!
E oʻo lava i nofoaga e le fetaui lelei le "gau" o le mita taʻavale, atonu o le ae maua i se fiafiaga i le taulaga e faʻatele ai le pasese. O nisi mita ua uma ona faʻafouina e tamoe vave.
Motugaafa: O le a sili atu le maualuga o faresili mai taavale taxi i malae vaalele, nofoaga pasi, ma isi nofoaga e taunuu mai ai pepe fou. Savalivali i luga o le auala ma faʻaigisa lau lava taavale mo le tietiega sili ona taugofie.
02 o le 13
Faʻasalalau ma Faʻatau Femalagaaʻi
Sa faʻaputuina e le au faʻamalosi faʻatau faleoloa i luga o tuaoi, pasi ma nofoaafi nofoaafi, ma soʻo se mea lava e taunuu mai ai tagata malaga ma se taga e tumu i tinoitupe. Ia mataala i se tagata ese o loʻo latalata atu ia te oe i totonu o se pasi po o nofoaafi; o nei tamaʻaiga e le na o le vaavaai mo se talanoaga faauo ma masani ona i ai se mafuaaga.
Motugaafa: Ina ia e sese i le itu saogalemu, faatalitali seia e saogalemu saogalemu ese mai le sopoia o tuaoi ao lei suia lau tupe pe faatau soo se mea.
03 o le 13
Faʻatau Polofiti Ticket Counters
E ui lava e foliga mai e le mautonu ma e maofa le moni, o nisi taimi e setiina ai e tagata ni fenetese o pepa sese ma tauoloa i fafo atu o mea e fiafia i ai ma pasi.
O nei faʻamatalaga pepelo ei ai faailoga iloga-ma e masani lava o mea muamua e te vaʻaia i le auala i se nofoaga. A e faʻatau mai se pepa malaga, o le a ave e lau tasi lau tinoitupe i le faamalama moni o pepa ulufale - masani lava lata ane! - ma faʻatau lau pepa tiketi, aʻo faʻatulagaina se komisi.
Motugaafa: Savalia muamua pepa muamua o pepa tiketi e te vaʻaia e faʻamautinoa e leai se isi faʻataʻitaʻiga aloaia e na o ni nai futu le mamao.
04 o le 13
Maua Rich Scams i Asia
O ai e le fia sau i le fale pe a maeʻa se malaga umi ma se tupe mama? O le tele o faʻailoga e le faʻavavega e faʻaogatotonu i le faʻamoemoe o se tagata faimalaga e maua se tupe e ala i le faʻatau mo taugofie, ona faʻatau atu lea mo le sili atu taugata i le fale.
Taʻaloga mataʻutia o Thailand ma India o le faʻataʻitaʻiga atoatoa. Aua e te manatu o oe o le tagata muamua e te mafaufau e uiga i le faatauina mai o mea anamua, maa taua, aoina, po o soo se isi mea e faʻatau i le fale.
Motugaafa: Sola vave i soo se taimi pe a oʻo mai se tagata ese o loʻo ofoina atu e fesoasoani ia te oe i le faia o tupe i se mea.
05 o le 13
Faʻatau Faʻatau Mea
E ui lava o loʻo i ai nisi faʻatauga taugofie e maua i Asia, o le tele o tifaga, CD, mea manogi, ma e masani lava o laupepa igoa o ni mea e le lelei, ma e le lelei. E oo lava Amerika sikareti ua faʻasalaina i Saina!
E le na o le pau le mea e maua ai e tagata taʻavale auala; e oo lava i faleoloa a le matagaluega ma faleoloa o loʻo maua i fale tetele o le a faʻatau oloa.
Motugaafa: E ui lava o le tele o mea faafiafia, ae e seasea ola e tusa ai ma o latou tagata moni. Aua le faʻalagolago pea i igoa
06 o le 13
Gaoi Pisa
O pasese i le po i Thailand i le va o Bangkok, Chiang Mai , ma o motu e taua tele mo le gaoi. O le fesoasoani a le avetaavale e masani ona toso i totonu o le ato o ato ao ave le pasi, ona sosoo ai lea ma falemalo mo mea taua aʻo momoe tagata.
O gaoi e seasea ona iloa; o mea e manuia ai na o le ave o se mea se tasi pe lua mai i taga taitasi ma e le iloa e tagata seʻia leva ona maeʻa le pasi.
Motugaafa: Faʻamau lau ato ae leʻi tuʻu i luga o se pasi, pe natia mea taua i le pito i lalo. Soʻo se mea e te popole i ai (tusifolau, ataata, tupe) e tatau ona teu i lou nofoa
07 o le 13
VIP Bus Scams
Totogiina o se pasi "VIP" i le Asia o lona uiga e te totogia atili ma maua pea le pasi lava e pei o isi tagata uma. E toetoe lava o pasi uumi uumi o loʻo faʻatatau i auala i Southeast Asia o loʻo taʻua o se pasi VIP. O isi taimi, o le a taʻuina atu ia te oe o le pasi VIP ua paʻu i lalo ma o le a tuʻuina oe i le pasi masani - e aunoa ma se toe totogiina i le eseesega tau pasese.
Motugaafa: Aua le totogiina e faʻaleleia le VIP.
08 o le 13
Fefaʻatauaʻiga o Tupe Faʻatau i Asia
Faʻasese tupe i luga o le auala, aemaise lava latalata i tuaoi, o taimi uma lava e ono lamatia ai le lumanaʻi. Ina ia saogalemu, na o le fesuiaiga o tupe i faletupe poʻo le laiseneina laiseneina. E oo lava i lena, faitau lau tupe vavalalata ma iloa vave le fesuiaiga o fesuiaiga muamua.
Mafaufau e ave se tamai calculator e faia au lava fuafuaga. O le aufaʻatonu i nisi o atunuu ua suia e faʻaali ai le aofaiga sese.
Motugaafa: Aua le talia ni pili ua le lava, talepe, pe faaleagaina. E masani ona tuʻuina atu i tagata ese ma atonu e te le mauaina se tasi o le a talia i latou mulimuli ane
09 o le 13
Tourist Information Office
O faʻamatalaga faʻamatalaga faʻamatalaga ma ofisa i Asia e le o taimi uma e faʻatagaina ai le malo. O le tele o nei ofisa e na o ni tagata vavalalata e vaʻai atu e faʻatau atu oe tiketi faatosina, tusi resitala, ma fale nofo ao faʻasalaga i se komisi.
Motugaafa: O ofisa maimoa e lelei mo faʻafanua ma faʻamatalaga saoloto, ae tusi i taimi uma oe pepa ulufale i le tagata poʻo lou nofo ai.
10 o le 13
Talosaga e le aunoa le tau Muamua!
E pei lava ona e oʻo i totonu o se taavale, fesili i taimi uma le tau ao le i mauaina se mea; ua tuai ona fai pe a uma le mea moni. E itiiti lava mea i Asia e leai se totogi.
Fesili i le tau ao lei faia e lena alatele le kuka o au meaʻai poʻo oe inu i lena vai inu ua faʻatau atu i le fale e tasi. O tau i faleoloa e mafai ona suia i luga; aua le manatu faapea ona ua e faatauina se mea taumafa i le taimi ua tuanai o le asō o le tau lava lea e tasi!
Motugaafa: A e nofo i se nofoaga mo sina taimi, taumafai e toe foi i le faleoloa e tasi ina ia avea oe ma foliga masani ma maua ai tau sili atu.
11 o le 13
Lotoina o sikini moto
O le toʻatele o tagata e filifili e totogi pasese pasese mo le malaga atu i Asia. E ui lava o le tau o le lisi e masani lava o se taufaʻatauaʻiga, e tatau ona e faia mai se pisinisi mautu nai lo se tagata i luga o le auala.
O nisi o faʻailoga i Vietnam e aofia ai le totogiina o se uila ma se faaletonu, ona fai atu lea ia te oe e totogi le faafitauli - na e manatu na faia - mulimuli ane. O se faʻalavelave sili ona leaga o se tasi e mulimuli mai ia te oe mai le faleoloa lisi, ona toe gaoi le uila ma se kesi laveaʻi ma e te tali atu.
Motugaafa: Naʻo le vaʻavaʻavaʻavale mai pisinisi faʻamaonia; siaki le uila vavalalata vaʻavaʻa ma faafitauli aʻo leʻi malilie i luga o le lisi
12 o le 13
Tagata 'ese
Aua le tuʻuina atu se tupe i tamaiti, tagata aisi, poʻo se isi lava i luga o le auala. O talosaga e le masani ona sau mai tagata leai ni aiga: Tagata taʻitoʻatasi - o nisi taimi o fai masani pei o tamaʻitaʻi - faʻaauau ona asiasi atu i tagata tafafao maimoa mo faʻasalaga alofa ma mafuaʻaga.
E tatau ona liliu e tamaiti le tupe latou te aoina i fatuga mulimuli ane; e te le o fesoasoani ia i latou i le tuʻuina atu o tupe. O le mea moni, o le a le mafai lava ona tuʻuina atu se avanoa i le aʻoga pe afai latou te tumau pea i le lelei mo o latou tagata tausi.
Motugaafa: Faʻamalosolo ma le faʻamaoni soʻo se talosaga mo tupe i le auala.
13 o le 13
Leloa le Scam Ferry
O le mea pito i sili ona leaga i Asia, o le tele o pepa na atofa i motu e aofia ai lau pasi ma pasese pasese. Savvy minibus avetaavale i Asia ua aʻoaʻoina e na o le misi le vaa mulimuli mai le atunuu i ni nai minute. O le tele o pasese e masani lava ona teu i se fale talimalo e sili atu ona tele e umia e se tagata o le aiga.
Motugaafa: Ae paga lea, e le mafai ona e faia le tele o mea e uiga i le misi o lau vaʻa. Faʻafeiloaʻi tagata malaga i le lumanai: ia iloa e le avetaʻavale e te iloa o se sikola lea.