Saienisi i le Fale i Albuquerque
Niu Mekisiko ei ai le tele o sootaga i le lalolagi o saienisi ma suʻesuʻega. O nisi o ana sailiga sili ona maua i Albuquerque.
01 o le 10
Albuquerque O le Tupe Fractal Capital o le Lalolagi
O le Fractal Foundation e faʻaaogaina le matagofie o fractals e faʻamalosia ai le fiafia i matāʻupu faasaienisi ma faʻataʻitaʻiga (SMART). O le faʻavae e faʻasalalau le matagofie o le numera ma le saienisi e ala i le telē tele, faʻasalalauga lautele e faʻaalia ai fractals. O faʻasalalauga e faia e tamaiti aʻoga talavou, faʻaalia o latou fatufatuga ma le atamai.
Latou te tuʻuina atu foi faʻamaʻi faʻaalia i le paneta i le Museum of Natural History and Science , i le Aso Faraile muamua o masina taʻitasi. Muamua Aso Faraile Fractals ma Fractals Rock faʻapipiʻi musika mo se tasi o faʻaaliga agalelei.
Fractal shows and science fractals ma math activities eo atu i aʻoga, lea e aʻoaʻo ai tamaiti e uiga i fractals o loʻo maua i le natura ma le numera. O a latou polokalama o loʻo aʻafia ai e aofia ai mea faʻalavelave ma a latou luitau faʻavae faaletausaga o loʻo faia e tagata o le vasega a latou lava vailaau fomai. O tagata manumalo e faʻaalia i la latou galuega o loʻo faʻaalia i luga o ata tetele e pei o le ata.
02 o le 10
Na amataina e Microsoft le amataga i Albuquerque
Na amata e Microsoft i le aso 4 o Aperila, 1975 i le 115 Kalefonia Street NE, latalata i le Fair Fairgrounds State . Na faavaeina e le kamupani o Bill Gates ma Paul Allen se simulator mo le MITS Altair computer, lea na galue ai i se tulaga le saʻo. Na malilie le MITS e tufatufaina atu ma maketiina o Altair BASIC. Gates o le kamupani Pule Sili ma Allen na o mai ma le igoa Micro-Soft.
Fai mai o uluai aso i Albuquerque sa tele naua le malie, ma o nisi taimi o le aufaigaluega, aemaise Gates, o le a momoe i le ofisa.
A o tuputupu ae le kamupani, sa latou feagai ma le faalavelave i le siitia o tagata i Niu Mekisiko. Na latou filifili e siitia atu i Bellevue, Uosigitone
O le uluai 12 kamupani na aofia ai Bill Gates, Paul Allen, Miriam Lubow, Marla Wood, Bob O'Rear, Steve Wood, Bob Greenberg, Marc McDonald, Gordon Lewtin, Bob Wallace ma Jim Lane.
03 o le 10
Se Saienitisi Autu mo se NASA Mars Rover o loʻo galue ma faigaluega mai Albuquerque
O le Opportunity rover ua ia suʻesuʻeina Mars mo le sili atu ma le 12 tausaga ma talu ai nei na maeʻa se mamao e 42 kilomita (26 maila). Avanoa o loʻo umia le faamaumauga mo le vaʻavaʻavaʻavale i luga o le isi paneta poʻo le masina. Dr. Larry Cumpler, saienitisi suʻesuʻe ma le New Museum Museum of History and Science, o se saienitisi i le NASA Mars Exploration Rover Mission. Na galue o ia i le Misiona a Mars Reconnaissance Orbiter, ma o ia o se tagata sailiili i luga o se talosaga mo le 2020 rover. E avea o ia ma taʻitaʻia i luga o televise i aso taʻitasi e fuafua ai gaoioiga o Avanoa, ma avea o se "tagata suʻesuʻe faʻapitoa" i luga o le misiona a Mars.
04 o le 10
Albuquerque O le Fale i le Lima - Loto - Volcanoes
I le itu i sisifo o Albuquerque i Petroglyph National Monument, e mafai ona maua le toega o se vaega o mauga mumu monogenetic. O mauga o monogenetic e na o le tasi le taimi e paʻu ai. O le mauga o Albuquerque na gaosia ai galu, tafe, ma uʻu ma vaʻaia i le taimi o se faʻalavelave lavelave. O mauga e taʻua o Black, JA, Vulcan, Bond ma Butte. O mauga e lauiloa i le lotoifale o Albuquerque Volcanoes poʻo Tuafafine e Toatolu.
O gase na fausia i le silia ma le 100,000 tausaga ua mavae talu ona tupu se faʻalavelave. O le laufanua e ufiufi i le kapoti o le basalt o se taunuuga.
O le paka e ofoina atu i tagata asiasi le avanoa e savavali faataamilo ai i mauga mu. O loʻo i ai ni nofoa malologa i luga o le auala ma e tatala i aso uma mai le 9 i le 5 pm Faʻafeiloaʻi i le aveina o le I-40 i sisifo i Atrisco Vista Blvd. (alu 149) ma femalagaaʻi i le itu i matu 4.8 maila i le paka.
05 o le 10
O loʻo i ai se tasi o Faʻataʻitaʻiga Faʻataʻitaʻi a le Meteorite a le Faʻalapotopotoga
O le Iunivesite o Niu Mekisiko i Albuquerque o se tasi o nai iunivesite a Amerika e maua se meteorite falemataaga. O le Iunivesite o Niu Mekisiko o fale e faʻaputuina ai fale o faʻataʻitaʻiga o maʻa, maʻa uʻamea ma uʻamea uʻamea. O meteorites i luga o le faʻaaliga ua na o se vaega laitiiti o le suʻesuʻega ma le aoina o aʻoaʻoga, o mea uma ia e avanoa mo suʻesuʻega a tagata suʻesuʻe. E silia ma le 5,000 faʻataʻitaʻiga o le sili atu i le 650 samples, saʻo i le fatu o le Iunivesite o New Mexico . Mo i latou oe mananao e tuli mo meteorites i Niu Mekisiko, o le falemataaga o se punaoa sili.
06 o le 10
UNM o se Suʻesuʻega Suesuega mo le Faʻalapotopotoga Faʻatekonolosi ma le Faʻasologa Faʻatekonolosi
Le Nofoaga Autu a le UNM mo le Faʻamatalaga ma le Pulea o le Quantum (CQuIC) na fausia i le 2009 ma le Iunivesite o Arizona. O le nofoaga autu ua tuʻuina atu i ai le lima tausaga, $ 2.3miliona fesoasoani o le a avea ma se tasi o le National Science Foundation (NSF) na faʻatupeina Focused Research Hubs i Theoretical Physics i le atunuu. O le fesoasoani na oʻo mai ia Setema, 2016. O le nofoaga autu o le UNM na o le NSF Center lea e taulaʻi faapitoa i faʻamatalaga faʻasologa. Dr. Carlton Caves o le faatonu CQuIC ma se polofesa iloga o le fisiki ma le vateatea i UNM. E talitonu o ia e mafai e komepiuta ona faafaigofieina le faagasologa o fualaau faasaina po o le auina atu o savali o loo puipuia ina ia le mafai e tagata taaalo ona motusia.
O le masini physics o loʻo tilotilo pe faʻapefea ona faagaoioi ma fesoʻotaʻi elemene atomic. O le laʻititi i le atomic ma le subomomic level e mafai ona faʻataʻamilo vave i le vateatea, ma faʻalauiloa vave faʻamatalaga, e tusa lava pe mamao atu mamao. O le faʻaaogaina o le auala e galue ai le lalolagi i le tulaga o le microscopic maualuga e mafai ai e saienitisi ona fatuina ni pule sili ona malosi pe tufatufaina mea faalilolilo e le mafai ona taofia. O le CQUIC e galulue vavalalata ma Sandia National Laboratories ma Los Alamos National Labs.
07 o le 10
O le Falemataʻaga Faʻasaienisi a le Faʻasaienisi Faʻasaienisi ma le Talafaasolopito o se tasi o le agalelei
O le Falemataʻaga Faʻasaienisi a le Faʻasaienisi ma le Talafaasolopito, o le malo na o le faʻailoaina o le falemataʻaga i lona fanua. Ua faamatalaina e le falemataʻaga le tala o le Atomic Age, mai le amataga o suʻesuʻega e ala i le atinaʻeina o auupega faaniukilia. O loʻo faʻamatalaina ai foi le tala i le Manhattan Project, lea sa i ai se faavae i Los Alamos, Niu Mekisiko.
08 o le 10
Albuquerque O se mea afaina mo le Saienisi o Thermodynamics
O suʻesuʻega faʻasaienisi faʻamalosi e seleseleina i Albuquerque i Sandia National Laboratories. O le National Solar Thermal Facility Test Facility e na o le pau lea o le suʻega o le ituaiga o ituaiga o ituaiga i Amerika. O loʻo taulaʻi atu i faʻamatalaga faʻainitaneti mo le faʻaaogaina i vaʻaia ma le eletise ua fuafuaina e mafai ona maua ai le tele o le malosi o le malosiaga. I le faaopoopo atu i le suʻesuʻega o le ono mafai ona maua le malosi o le lā, o suʻesuʻega faʻapitoa mo suʻesuʻega faʻamalosi.
O loʻo i ai foi i le fale se nofoaga maualuga, o le solar tower, o se faʻataʻitaʻiga o le masima masima, o le auiliiliga o masini, o le ogaumu o le uila ma se masini eletise maualuga.
09 o le 10
Albuquerque E i ai se Rift Geological Rift
Albuquerque o le fale i le Rio Grande Rift, o se tasi o nai tagata i le lalolagi. O le osofaʻiga o se vavaega tele i le tino o le lalolagi, o loʻo i ai se mea e vaivai ai ma vavae ese ai se vaega o le gaʻo ma salalau ese mai le magma lea na paʻu i lalo ifo. O le taamilosaga mai le itu i saute Colorado e agai atu i New Mexico i le setete o Mekisiko o Chihuahua. O le Rio Grande e mulimuli i le taualuga, ma o Albuquerque o se tasi o aai i le auala. O le Albuqueque basin o se tasi o pito sili ona telē o le vaʻa, ma o se tasi pito loloto.
10 o le 10
Baby Pentaceratops Na maua i New Mexico ma o loʻo nofo i Albuquerque
E na o le pepe lauiloa Pentaceratops fossil o loʻo nofo i le Falemataʻaga o Faʻasolopito o le New Mexico ma le Science i Albuquerque. O tagata atamai atamamai o loʻo galulue i le suʻeina o ponaivi o le tainasoa anamua mai le mea na latou tuʻuina i ai. Baby Pentaceratops na maua i le Bisto Wilderness o matu i sisifo o New Mexico i le 2011.
O Pentaceratops o se herbivore ma o se tasi o le sili ona tele o dinosau na ola.