01 o le 05
Taʻiala mo Asiasiga i Hetch Hetchy
Afai o loʻo e latalata i Yosemite ae fai mai se isi Hetch Hetchy, latou te le faʻanoanoa pe faʻaipoipo. Nai lo lena, o loʻo latou talanoa e uiga i se vanu tioata na vaneina e masani ona taʻua e John Muir o se "tagata sili ona lelei" i le vanu o Yosemite Valley.
Seʻia oʻo i le 1913, faʻafefete i luga o le papa i luga o le vanu i lalo. I aso nei, o le vaituloto e tumu ai le vanu ma tafe i luga o le sami i totonu.
Afai o loʻo e mafaufau e asiasi ia Hetch Hetchy i le taimi o lau tafaoga Yosemite, o nei mea lelei, mafaufauga, ma manatu e mafai ona fesoasoani ia te oe e fuafua pe alu.
Aisea e alu ai i Hetch Hetchy
O le nofoaga e taua o Hetch Hetchy e tele lava ina tanumia i lalo o se vaituloto. E tusa o le afa itula le alu mai le CA Highway 120.
Hetch Hetchy e manaia ma manaia, ae le o se tasi o vaaiga maualuga i Yosemite. E tau le aoga le umi o le malaga e alu i ai pe afai e le lava lou taimi. Afai o loʻo e nofo i le tolu i le fa aso poʻo le toe faia o se asiasiga, e mafai ona faia se suiga lelei o le saoasaoa.
I le Vaitafe o Hetch Hetchy, e mafai ona e savali i luga o le vai ma iloa atili ai le talafaasolopito o le eria mai faailoga faʻaliliu. Ona o lona maualuga maualalo, o Hetch Hetchy o le vaitau sili ona umi o savaliga i le eria. E mafai ona e savali i ni auala, e amata mai le lua i le 13 maila le umi.
I le tautotogo, e fuga mai fugalaau i luga o auala. O le Wapama Falls e faigofie lava ona iloa mai le papa. Faigafaiva e faʻatagaina ile taʻi tausaga ile Hetch Hetchy, faʻatasi ai ma se laisene Kalefonia aloaia.
E faʻatagaina fagafao i totonu o le nofoaga e paka ai taavale, i luga o le lalaga, ae le mafai ona alu i luga o auala poʻo le vai.
02 o le 05
O'Shaughnessy Dam
I le 1913, na o le pau lava le taimi i lona talafaasolopito, na faatagaina ai e le US se tasi o taulaga i vaega talafeagai o se paka a le atunuu mo lona faaaogaina faapitoa. Na sainia e Peresitene Woodrow Wilson le Tulafono o le Raker i le aso 19 Tesema, 1913, lea na faatagaina ai San Francisco e fausia se pamu i le Hetch Hetchy Valley. Ina ua maeʻa i le 1923, sa tulaʻi O'Shaughnessy Dam i le 364 futu le maualuga. Ua faaigoaina o le inisinia autu o le Hetch Hetchy Project.
O le vaituloto e tusa ma le valu maila i luga o le Vaitafe o Tuolumne ma o se vaipuna mo tagata o loʻo nonofo i San Francisco, San Mateo, ma le vaega o Alameda e tusa ma le 160 maila le mamao.
Hetch Hetchy e sili atu nai lo na o se vai vai. O le pito i tua foi o le eletise mama o San Francisco, o le tuuina atu o le malosiaga eletise mai faletusi e fa.
03 o le 05
Wapama Falls
O se tasi o nofoaga tulaga ese i Hetch Hetchy, Wapama Falls e 1,300-futu-maualuga le matafaga e sili ona tafe i le tautotogo pe a liusua le kiona. Ma e tafe tonu lava i le vaituloto.
E ui lava e le o vaaia i se vave vave i le nofoaga e paka ai taavale ae o le damulega o le Tueeulala Falls e tafe sao atu i le vaituloto.
04 o le 05
Faʻasaga atu i Hetch Hetchy: O se Faʻafanua
O le Yosemite National Park o le Hetch Hetchy Valley ma le Vaitafe e tusa ma le 3,800 futu le maualuga, i le itu i sasae o le paka, e tusa o le maila mai sasaʻe o le Big Oak Flat entrance i Yosemite. E mafai ona e vaʻai i le mea o loʻo i ai i luga o lenei faʻafanua Yosemite.
Ina ia oʻo atu ia Hetch Hetchy, e tatau ona e alu ese mai le National Park o le Yosemite ma toe ulufale atu i ai. Ave CA Highway 120 mai le paka agai i Groveland. Mai le auala autu, e tusa o le 20- 25-minute-leʻalaʻi i le nofoaga e taʻavale ai.
O le afa itula e alu ai Hetch Hetchy mai le CA Highway 120 e amata i tua o le paka. O loʻo pasia Camp Mather, o le fale mo le O'Shaughnessy Dam, lea - ona o le fanua o loʻo umiaina e le aai - ua avea nei ma pitonuu o San Francisco.
Mai iina, o le auala e mulimuli i le Vaitafe o Tuolumne, e alu i luga aʻe o le Vanu o Poopenaut i se nofoaga e paka ai taavale ma nofoaga tolauapi i le vao. Mo se asiasiga masani i Hetch Hetchy, faʻataga pe a ma le 1.5 itula e faia ai le malaga faataamilo mai le auala tele.
O taavale e silia ma le 25 futu le umi e faasaina i luga o le vaapiapi, e pei o le matagi i Hetch Hetchy.
05 o le 05
Hetch Hetchy Valley I luma o le vaʻa
O lenei atavali na saunia e Albert Bierstadt - e ui lava atonu o le a le mafai - e te maua se manatu pe o le a le foliga o le vanu i luma o le vai, ma pe faapefea ona foliga pe a toe foi mai i lona tulaga masani.
Le Taua e puipui le Hetch Hetchy
I le 1870, na taʻua ai e John Muir le vanu o Hetch Hetchy "o se itu lelei tele o le Yosemite sili." Ina ua faʻamaʻalogaina le Vaitafe o Tuolumne i le Hetch Hetchy Valley, na muamua faʻatonuina, na feagai ai ma teteʻe malosi mai Muir. Na sii mai e le Sierra Club ma isi e faapea: "Dam Hetch Hetchy! O se vaipuna mo vai vai vaipanoa ma falelotu a tagata, aua e leai se malumalu sili ona paia ua faapaiaina e le loto o le tagata."
O Muir ma ana uo na tau le taua tele, o le mulimuli i le olaga o Muir (na maliu o ia i le 1914), ae na leiloa. O Hetch Hetchy Lake na malemo le vanu. E oo lava i le aso, o nisi e tetee i lona auai ma taumafai e aveesea. Faitau o latou manatu.
A o le senituri mulimuli ane, o le felafolafoaiga ua faifai pea. I le 1987, na fautuaina ai e le Failautusi o le Inisiua Donald Hodel se fuafuaga e toe faʻaleleia le Vanu o Hetch Hetchy. O le Sierra Club o loʻo lagolagoina le faʻaauau pea o le mamafa o le taʻavale ma toe faʻafoʻi le vanu, ma o le faʻalapotopotoga Toefuatai Hetch Hetchy e tele faʻamatalaga e uiga i le tulaga oi ai nei, o le mea moni e uiga i tala masani ma auala e mafai ai ona faʻalogo lou manatu.