01 o le 02
"Iao Valley State Park i Maui, Hawaii
O loʻo i Central Maui, i ni nai minute i sisifo o le taulaga o Wailuku, o le ae maua ai le 'Iao Valley State Park. O lenei paka faʻasolopito iloga o le fale lea o le 'Too Needle'.
Ua tatala pupuni o le paka mai le 7:00 i le taeao i le 7:00 i le afiafi. E i ai se pili mo le $ 1 mo savali-ma $ 5 mo taavale.
Uluai Tagata Asiasi i le Vanu
I le afe tausaga talu ai, na potopoto ai tagata Hawaii i le vanu o Iao e faamanatu ma faʻaaloalogia le lelei o Lono, le atua o mea taufaatoaga, i le taimi o le taʻaloga faaletausaga faaletausaga. E sili atu ma le selau tausaga talu ai na amata ai e tagata asiasi ona molimauina le matagofie faalenatura o lenei vanu.
O Se Nofoaga Faaleagaga ma le Atoatoa
I aso nei, o le vanu o Iao ua lauiloa o se nofoaga faapitoa mo lona itu taua faaleagaga ma vaaiga ofoofogia. O auala i totonu o le paka e paʻu, ae atonu e maseesee pe a susu. O le auala e i luga foi o nofoaga, o lea e tatau ai i tagata asiasi ona faʻaalu lo latou taimi.
"Iao o lona uiga" ao maualuga, "o le faletupe o ao e masani ona nofo i luga o le vanu. O nei ao e aumaia ai timuga e masani ona fafaga ai vaitafe i le vanu. O nei vai na vaneina lenei laufanua matagofie i le 1,5 miliona tausaga ua tuanaʻi.
O le atua Samoa o Kane o le fausiaina ma le fausiaina o le elemene na tuuina atu elemene. O ia o le pule o vai (vai fou) ma e masani ona fesootaʻi ma ao, timuga, vaitafe ma punavai.
Mai le pito i luga o Pu`u Kukui i le matafaga o Kahului Bay, o le ahupuaʻa o Wailuku o se nofoaga e sili ona fiafia i aliʻi ma se nofoaga faʻatautaia o Maui. 'O le vanu o Iao o se vaega o lenei ahupuaʻa.
I le avea ai o se tasi o nofoaga taua a le malo o Maui, e tele taua na tutupu iinei. O loʻo faʻauigaina e Wailuku le "vai o le faʻafanoga" e faatatau i lona talafaasolopito o taua ma lologa.
02 o le 02
Vaega 2: O le Manaoga o le Iao (Kuka`emoku)
Talafaasolopito o le Vanu o Iao
"Iao e matua paia lava, o le toega o aliʻi sili ona maualuga na tuuina atu i nofoaga faalilolilo i le vanu. O Kaka`e, o le pule o Maui i le taufaʻaiʻuga o le 1400 i le 1500, ua talitonu na ia filifilia lenei vanu e avea o se nofoaga e tanumia ai tagata.
O le i ai o Pihanakalani, o se maota tetele (malumalu) latalata ane i le matafaga ma i luga o le 'Vaitafe o Iao, o lona uiga o le taua o le lotu ia' Iao.
"Iao Needle
E masani ona taʻua o le Jao Needle, o le igoa masani Samoa mo le 2,250 futu peʻa e pule i le vanu o Kuka`emoku. O lenei tumutumu e lauiloa o le maʻa tele o Kanaloa, atua Atua o le vasa.
I taimi o taua, na faʻaaogaina le tumutumu e avea o se taʻaloga a fitafita. O iinei na sosola ai nisi fitafita o Maui mai 'au a Kamehameha I i le taimi o le taua a Kepaniwai.
Kuka`emoku o se vaega totoe. O loʻo i le pito o le pito i luga o le mauga e aofia ai le denser hero stone. O le papa sili ona malu na siomia ai le maa o le maa na solo i vaitafe ma tafega.
E seasea ona maua le 'Iao Valley State Park i le susulu o le la, ae o le mea tonu lava lea na matou maua ina ua matou asia le paka.
Punaoa: O mea na maua mai lenei faʻamatalaga na maua mai faʻamatalaga faʻamatalaga i le 'Iao Valley State Park.