Faailoaina o mauga e 14 i luga o le lalolagi
O mauga e 14 aupito maualuga i luga o le fogaeleele e taua uma lava o le "valu afe afe" aua o laina taʻitasi e silia ma le 8,000 mita (26,247 futu) le maualuga.
O le valu valu afe tagata o loʻo i le Italia o Himalayas ma le mauga o Karakoram. O le Karakoram e vavae ese ai Initia, Saina, ma Pakistan.
- Faitau e uiga i le faimalaga atu i Nepal e vaʻaia le tele o le valu afe afe mo oe lava.
O Mauga Uma i le Lalolagi
Aʻo fautuaina e Saina ni faʻaopoopoga i le lisi o le valu afe afe i le 2012, o nei tumutumu e sili atu i le 26,247 futu o latou ia na aloaia aloaia e le lalolagi lautele.
O le valu afe afe o loʻo i le faasologa i le maualuga:
- Mauga Everest: 8,848 mita (29,029 futu); i le va o Saina ma Nepal.
- K2: 8,611 mita (28,251 futu); i le va o Pakisitana ma Saina.
- Kangchenjunga: 8,586 mita (28,169 futu); i le va o Nepal ma Initia.
- Faʻafuaseʻi: 8,516 mita (27,940 futu); i le va o Saina ma Nepal.
- Makalu: 8,485 mita (27,838 futu); i le va o Saina ma Nepal.
- Cho Oyu: 8,201 mita (26,906 futu); i le va o Saina ma Nepal.
- Dhaulagiri I: 8,167 mita (26,795 futu); i Nepal.
- Manaslu: 8,163 mita (26,781 futu); i Nepal.
- Nanga Parbat: 8,126 mita (26,660 futu); i Pakistan.
- Annapurna I: 8,091 mita (26,545 futu); i Nepal.
- Gasherbrum I: 8,080 mita (26,444 futu); i le va o Saina ma Pakisitana.
- Lauga Aotelega: 8,051 mita (26,414 futu); i le va o Saina ma Pakisitana.
- Gasherbrum II: 8,034 mita (26,358 futu); i le va o Saina ma Pakisitana.
- Shishapangma: 8,027 mita (26,335 futu); i Saina.
O le Himalaya i Asia
Vaʻaia mauga o Asia o le maualuga i luga o le fogaeleele i se uumi uumi. O le Himalaya i vaitau e ono o le tuaoi e ono atunuu: Saina, Initia, Nepal, Pakistan, Bana , ma Afghanistan. Faatasi ai ma Mauga Everest, le valu afe afe, ma luga o le 100 mauga e maualuga atu i luga atu o le 7,200 mita (23,600 futu), o le Himalaya o se laufanua matagofie mo mauga taua.
O le pito maualuga i fafo o Asia o Aconcagua i Atenitina faatasi ai ma se tumutumu o le 6,960 mita (22,837 futu). Aconcagua o se tasi o Pasefika e Fitu - o mauga pito i luga i konetineta taitasi.
Mauga Everest
Tupu o le valu afe afe, atonu e leai se isi mauga i luga o le fogaeleele e mauaina le tele o tala e pei o le lauiloa Mauga Everest. O le tele lava o le mauga o Everest atonu o le mauga sili ona maualuga i le lalolagi e fuafua i le fua i le maualuga o le sami, e ui i lea, e le sili ona faigata pe matautia le feaei.
E tusa ma le 2016, e sili atu ma le 250 tagata na maliliu e taumafai e faʻasaga Mount Everest. E tusa lava pe tusa ma le 4.3 maliu i 100 tagata fetolofi - e maualalo pe a faʻatusatusa atu i le 38% o le paʻu i luga o Annapurna I - o le lauiloa o le mauga ma le maualuga o le aotelega o taumafaiga ua tuʻuina atu ia te ia le igoa e sili ona leaga.
Mauga Everest e tu i le Himalaya i le va o Tibet ma Nepal. Ae o le lauiloa e pei o le Mauga o Everest ua avea, o le mea moni e le o se mauga lauiloa. O le toʻatele o tagata faimalaga muamua i Nepal e le o mautinoa po o le fea mea e lata ane o le Mauga o Everest seia oʻo i se tasi na te faʻaalia!
- Vaʻai pe o fea oi ai le Mauga o Everest ma aʻoaʻoina nisi mea moni e uiga i le mauga.
Agaʻaʻe i le valu-afe afe
O se faʻataʻitaʻiga mataʻutia, ua tuʻuina atu le aitalafu i le Italia Reinhold Messner mo le avea muamua ma tagata muamua e faʻamanuia lelei le 14 o le valu afe afe; na ia faia e aunoa ma le fesoasoani o fagu vailaʻau.
O ia foi o le tagata muamua na oso aʻe i le Mauga o Everest e aunoa ma se okesene faaopoopo. Na faʻasalalau e Messner, faʻatasi ma le tele o isi tusi, ana faʻamaumauga i le All 14 Eight-Thousands .
E tusa ma le 2015, e na o le 33 tagata na latou feʻaʻei solo i le 14 valu afe tagata, e ui lava o isi nai tagata fetolofi na latou faia moliaga e leʻi faʻamaonia.
Afai o le aeʻa aʻe i luga o mauga e 14 mauga aupito maualuga e le lava se mea e tupu ai, o loʻo taʻalo e mauga le mea e gata ai e ala i le suʻeina o pusa e aunoa ma le okesene. Austrian mountaineer Gerlinde Kaltenbrunner na avea ma uluai tamaitai e aʻe uma 14 valu afe afe e aunoa ma le faaaogaina o le okesene faaopoopo.
O ni nai mauga mauga na auai i le au matutua e sili ona fiafia e aʻe i le taumalulu. I le taimi nei, na o K2 (i le va o Pakisitana ma Saina) ma Nanga Parbat (i Pakistan) e le o toe faʻasalalau i masina malulu.
I le 2013, na iu lava ina faʻasalalau i le taumalulu.
E tusa ma le 38% le maualuga o le matematega (e sili atu ma le tasi i le tolu fetolofi e fano), o Annapurna I i Nepal o le igoa taua o le mauga sili ona matautia i luga o le fogaeleele. K2 e sau i le lona lua ma le maualuga o le matemate e tusa ma le 23% (e sili atu ma le toʻatasi i le lima o fetoʻa e fano).
Trekking Around the Eight-Thousands
E ui o le maualuga o le aʻe i luga o mauga pito i luga o le lalolagi atonu e le mafai ona maua mo le toatele oi tatou, o le savaliga i tafatafa o mauga e ofoina atu manatu le mafaamatalaina e aunoa ma le matautia o se taumafaiga o le tutoatasi. E mafai ona faʻatulagaina laiga ae leʻi tuʻuina atu ile fale poʻo le tasi i luga o le eleele i ofisa eseese o le atunuʻu .
O le auala matagofie Annapurna i Nepal e mafai ona vaevaeina i vaega pe maeʻa i le lua i le tolu vaiaso. O le savaliga lauiloa i le Everest Base Camp i Nepal e mafai ona faʻamaeʻaina e soʻo se tagata talafeagai lelei e aunoa ma se faʻaaogaina poʻo se faʻataʻitaʻiga faʻapitoa.