O le Mall National , o le tumutumu autu o Washington DC, e amata mai i le uluai faatuina o le Aai o Uosigitone o le nofoa tumau o le malo o le Iunaite Setete. O le avanoa lautele lea ua taua nei o le Mall na tupu mai i le tuputupu ae o le aai ma le malo. O loʻo mulimuli mai o se aotelega puupuu o le talafaasolopito ma le atinaʻeina o le Mall National.
Le Fuafuaga o Tamaiti ma le Mall National
I le 1791, na tofia ai e Peresitene George Washington ia Pierre Charles L'Enfant, o se tusiata Farani ma le au inisinia, e fuafua le sikuea e sefulu maila o le teritori tele e avea ma laumua o le malo (le Itumalo o Columbia).
O auala o le aai na faataatia i se faasologa faasolosolo i matu-i saute ma sasaʻe-sisifo ma le lautele "alalaupapa" lautele e sopoia ai le faasologa ma lio ma plazas e mafai ai ona avanoa avanoa mo nofoaga faamanatu ma faamanatu. Na silasila le Atalii i se "auala tele" e faalauteleina pe tusa ma le 1 maila le umi i le va o le Capitol Building ma se faletua o Siaosi Washington e tuu i le itu i saute o le White House (lea o loo tu ai le Washington Monument i le taimi nei).
Le Fuafuaga McMillan o le 1901-1902
I le 1901, na faatulaga ai e le Senate James McMillan o Michigan se komiti o tusitala lauiloa, tagata atinaʻe, ma tusiata e fausia se fuafuaga fou mo le Mall. O le Fuafuaga McMillan na faʻalauteleina i luga o le ata muamua o le taulaga a le Enfant ma na fausia ai le Mall National ua tatou iloa nei. O le fuafuaga na valaau mo le toe faʻaleleia o le Nofoaga i le itu i sisifo ma le itu i saute e fausia ai West ma East Potomac Park, filifilia nofoaga mo le Lincoln Memorial ma le Jefferson Memorial ma toe faʻaleleia le alatele nofoaafi (fausia Union Station ) i le tafatolu na fausia e Pennsylvania Avenue, 15th Street, ma le Mall National (Triangle Tele).
O le Mall National i le 20 seneturi
I le ogatotonu o le 1900, na avea ai le Mall ma faʻailoga sili a le matou malo mo faʻasalalauga lautele, faʻalapotopotoga a le malo, faʻasalaga ma faʻasologa. O mea iloga na aofia ai le 1963 Mati i Uosigitone, 1995 le Million Man March, 2007 le Taua a le Taua a Iraki, le Rolling thunder, Presidential Inaugurations, ma le tele o isi.
I le seneturi atoa, na fausia ai e le Smithsonian Institution le faleoloa o le lalolagi atoa (10 i le taimi nei) i luga o le Faleoloa a le Atunuʻu e maua ai e le lautele le avanoa e aoina ai mai iniseti ma meteorites i luga o vailaʻau ma vaalele vaalele. O faʻamanatuga a le atunuu na fausiaina i le seneturi uma ina ia faʻamaonia ai tagata faʻamaonia na fesoasoani e fausia o tatou malo.
Le Faleoloa a le Atunuu i Aso Nei
E silia ma le 25 miliona tagata asiasi i le Mall National Malu i tausaga taʻitasi ma o se fuafuaga e manaʻomia e faatumauina ai le loto o le laumua o le malo. I le 2010, na sainia aloaia ai se Fuafuaga Fou mo Fale Meli e toe faʻaleleia ma toe faʻaleleia nofoaga ma atinaʻe i luga o le Faleoloa a le Atunuu ina ia mafai ona faʻaauau pea ona avea o se tulaga lauiloa mo gaoioiga a le malo mo augatupulaga i le lumanaʻi. O le Trust mo le Mall National was established e faʻasoa ai tagata lautele i le faia o se fuafuaga e faʻafetaui ai manaoga o tagata Amerika ma lagolagoina le National Park Service.
Faʻamaumauga Faʻasolopito Talafeagai ma Aso
- Fausia le Fale o le Capitol i le 1793.
- O le Smithsonian Institution na faavaeina e le Fono Aoao i le 1847.
- O le fausiaina o le Monument o Uosigitone na amata i le 1848 ae lei maeʻa seia oo i le 1884.
- Union Bridge na fausia i le 1907 e avea o se vaega o le Fuafuaga a McMillan, e mafai ai ona aveese le alavai nofoaafi i luga o le faleoloa ma aveese le manaomia mo le Baltimore & Ohaio Railroad i luga o le saite o le National Gallery of Art.
- O laau faʻamaʻi na tuʻuina atu i le malo e Iapani na totoina i tafatafa o le Tidal Basin i le 1912.
- O le Lincoln Memorial na faapaiaina i le 1922.
- O le faamanatuina a Thomas Jefferson na maeʻa i le 1939
Agencies ma le Pulega mo le Faleoloa a le Atunuu
- Fautua Faufautua i le Faasaoina o Talafaasolopito (ACHP) - Ua fautuaina e le ofisa feterale le Peresetene ma le Fono Aoao i le tulafono o le faasaoina o measina faaleaganuu.
- Komisi o Fine Arts (CFA) - O le komisi, na faia i le 1910, o loʻo fautuaina ai le mamanu ma le faʻataʻitaʻiga o fausaga fausaga e puipuia ai le mamalu o le laumua o le malo.
- National Capital Planning Commission (NCPC) - O le ofisa o le fuafuaga a le malo tele, na faavaeina i le 1924, ua maua ai fautuaga i galuega faatino e aʻafia ai le laumua o le atunuu ma nofoaga e lata ane.
- National Park Service / National Capital Region (NPS / NCR) Washington Metropolitan Region) I le avea ai o se ofisa o le US Department of Interior, e tausia e le National Park Service ma tuuina atu auaunaga mo paka a le atunuu o Amerika.