01 o le 05
O le a le ituaiga o sikola?
O le toʻatele o tagata i le eria o Phoenix e manatu o faʻamaʻaloga uma latou te maua i luga o se puʻu o Arisona. E le o le tulaga lena.
Arisona o le fale i le tele o ituaiga o akarava. Aʻo maua e leona akarava uma lava e mafai ona latou faʻaoga e puʻeina ai a latou meaʻai, e le o faʻauga uma e maua ai le oona e afaina ai tagata. O iinei i Arisona tatou te le oi ai le tele o lelei i le lalolagi, ma e le oi ai a tatou akarava i le lalolagi, ae o loo i ai a tatou akarava ma se mea manaia tele: o le afu o le Arizona. O le mea sili, o se aʻa mai lena akarava e mafai ona avea ma ita, pe, i le mea e sili ona leaga, e mafai ona matua tigaina le tui o le akarava i le umi o mea tumau. O le oti mai i akarava e seasea lava. O tagata e masani ona i ai ni faʻafitauli o le maʻi, ma i latou e leai ni atinaʻe poʻo ni fetuunaiga faʻapitoa (e laiti lava ma matutua), atonu e malolosi pe ogaoga foi tali. O tamaʻi fagafao laiti e ono i ai foi ni uiga leaga.
O le Satoran Desert e aofia ai se vaega pe a ma le 100,000 maila ma e aofia ai Kalefonia i saute, o le tele o Baja Kalefonia ma Baja California Sur, vaega o le itu i matu o Mekisiko e aofia ai aai o Guaymas, Hermosillo ma Puerto Peñasco (Rocky Point), ma le tele o le afa i saute Arisona, e aofia ai aai o Tucson, Yuma ma Phoenix. I itulau e mulimuli mai ia te oe o le a maua ai fautuaga ile auala e iloa ai ituaiga masani e fa e masani ona maua i le Satera Sonoran.
O le faʻamatalaga i itulau o loʻo mulimuli mai na saunia e Kari J. McWest o Canyon, Texas. O loʻo fesoʻotaʻi ma le American Tarantula Society Headquarters, Scorpion Systematics Research Group i le Vaega o Invertebrate Zoology i le American Museum of Natural History (AMNH) ma le REVSYS: Systematics of the Scorpion Family Vaejovidae.
02 o le 05
E faʻapefea ona iloa le Akeona Bark Scorpion
Centruroides sculpturatus o le laupepa lauiloa a Arizona. E faigofie lava ona iloagofie mai isi isi akarava i le eria e ala i le uumi o lima ma tamatamailima, faatasi ai ma se siʻomaga umi, faʻanoanoa po o metasoma. I le toafa, e masani lava o lanu-samasama i le moli; i maualuga maualuga e mafai ona tafe. Pe a malolo, e faia le metasoma i le itu ma ufiufi i le mea o loʻo tu ai le tui ile vaega o le vaega lona fa. Mai lea taimi i lea taimi i tama tane e faʻapipiʻi faʻapipii i luga o le tino. O metasomal vaega e fetaui ma le uumi, umi ma faasee i alii. O le afu o le pa o Arizona e taatele i vaega papa i le toafa ma maua i Arizona atoa.
Mea e iloa e uiga i afu o Arizona
- Aiga: Buthidae
- E masani lava pe a ma le 2 - 3 inisi le umi.
- O latou o le aoauli.
- Latou te fananau mai a latou fanau ola, tusa o le 25-35 i le taimi.
- Latou te 'ai i sē akerise, uʻu ma isi iniseti.
- Afai e te maua se tasi, atonu e sili atu.
- Pau lava ona e te vaʻaia i latou i le vaitaele, aua neʻi manatu ua malelemo i latou
- E mafai ona latou feʻaʻei luga o luga.
- O ivi Arizona e pei o ni uʻamea e masani ona maua i totonu o fale i la matou eria.
03 o le 05
E faʻapefea ona iloa se Aʻoga Arisona Giant Hairy Scorpion
O Hadrurus arizonensis o le popoto matala o Arizona, o le pito sili ona tele i le Iunaite Setete. O matai Hairy e na o le: lauulu. O metasoma ma pedipalps o loʻo ufiufiina i totonu (hairs). E leai se isi uli Amerika ua i ai se ufiufi o mea taua i luga o faaopoopoga. O le pedipalps ma metasoma e fesoʻotaʻi foi i le tele; e le o le malosi, e le o se mea faasee. Vaeluaga eleele; faʻaopoopoga lanu samasama, faʻaalia e lanumeamata ona o sina feusuaʻiga. Vaega o le Interocular o le carapace e le faʻaaogaina i le pito i luga o le itu i le pito i tua. O le Arisona Giant Hairy Scorpion na teliina loloto loloto po o ola i lalo o mea o loʻo i luga. I Arisona, o loo maua i vaomatua o saguaro.
Mea e iloa e uiga i le Arizona Giant Hairy Scorpion
- Aiga: Iuridae
- E mafai ona sili atu i le 4 inisi le umi.
- O le Arizona Giant Hairy Scorpion e taua foi o le Giant Desert Hairy Scorpion.
- Latou te 'ai i nai miti laiti, o isi akarava, uila, centipedes ma isi iniseti.
- Latou te galo e suʻe vai.
04 o le 05
Faʻafefea ona Faʻamatalaina se sikola Arisona Stripetail Scorpion
Vaejovis spinigerus e masani lava ona taua o le Ariʻa o le stripetail scorpion. E faigofie lava ona iloa mai isi isi anufe o Arisona e ala i le i ai o se metasoma malosi ma le tuinanau ma uaea o loʻo i ai le pigmenti, o le mea lea o le igoa, o le faʻataʻapeʻapeʻa. O le taamilosaga i luga o le metasoma e muta i totonu o se mea totino vailaau vavalalata, lea e taʻuina ai le igoa "spinigerus" poʻo le "moli". O le tino e masani ona tuʻinanau, o lima e lamolemole ma manaia, o nisi taimi e pipi ai le pama. Lanu e mai i le lanu samasama lanu enaena i le i ai o ni paʻu mataʻutia i luga o le papa, lea e faʻalautele i luga o le carapace i mata ogatotonu ma mata lalata, faatasi ai ma le lavelave e foliga mai e foliga mai o le tino. O tamaitai ua lauiloa e oo i le 70 mm, ae e masani lava i lalo o le 60 mm po o le 3 inisi.
Mea e iloa e uiga i Akeona Stripetail Scorpion
- Aiga: Vaejovidae
- E masani ona masani i lalo o le 3 inisi le umi, ma o fafine e sili atu le lautele nai lo alii.
- E mafai foi ona faaigoa le asiosio a Arisona o le Aetoona o Arizona.
- O le faʻamaʻapeʻa o le Stripetail o le ituaiga meaola masani a Arisona, e masani ona maua i lalo o papa.
05 o le 05
Faʻapefea ona Faʻamataina le Laufanua Lanu Samasama
Vaejovis confusus e masani lava ona taua o le samasama lanu samasama. E lanu samasama ma maʻalaʻau. E i ai lima lima ma tamatamailima, e tutusa ma le anufe o le Arisona, ae o vaega muamua e lua metasomal e lautele atu nai lo le umi pe lautele foi le umi. Maua i totonu o le Itumalo Sonoran lea e teu ai pe eli i lalo o papa po o isi mea faitino.
Mea e te iloa e uiga i le Lanu Samasami Scorpion
- Aiga: Vaejovidae
- O le lanu samasama o le oneone e leai se aoauli
- O le mafiafia samasama oneone e maua mai sasaʻe sasaʻe o Arisona i Idaho ma saute sasae i Washington i le Sonoran ma le Great Basin desert.