Khat: O se mea e le mafaamatalaina poʻo se Narcotic Matautia?

Khat o se laau malulu narcotic ua uma ona ulaina ma fiafia i le vafealoai mo le tele o seneturi i le Horn of Africa ma le Peninsula Arapi. Ua tele lona faʻaaoga i Somalia, Djibouti , Itiopia ma vaega o Kenya, ma e sili ona lauiloa i Yemen. I soʻo se tasi o nei atunuʻu, o le ae maua ai le faʻatau faʻatau saoloto i maketi tuʻufaʻatasi ma faʻaaogaina i le masani masani e pei o le kofe i atunuu i sisifo.

Peitai, e ui lava i lona faʻaogaina i vaega o Aferika ma Sasaʻe Tutotonu, o le khat o se mea e pulea i le tele o isi atunuʻu. O le autu o le feeseeseaiga tele, faatasi ai ma nisi o au atamamai e faamatalaina ai o se mea e faaosofia ai le sologa lelei ma isi e faaigoaina o se fualaau o le amphetamine.

Le Talafaasolopito o Khat

Le mafuaʻaga o le khat use e le manino, e ui lava na talitonu nisi tagata popoto na amata i Etiopia. E foliga mai o nisi o nuʻu na faʻaaogaina le khat pe faʻafiafiaga poʻo se fesoasoani faaleagaga mo le faitau afe o tausaga; faatasi ai ma tagata anamua o Aikupito ma Sufis e faʻaaogaina le laau e faʻanofo ai se tulaga faʻavalea e mafai ai ona fesoʻotaʻi vavalalata ma o latou atua. O Khat (faʻaaliga tele) e aliali mai i galuega a le tele o tusitala iloga, e aofia ai Charles Dickens; o le na ia faamatalaina i le 1856 o faapea mai "o nei laulaau ua ulaina, ma galue i agaga oi latou o loo faaaogaina, e pei lava o se malosi malosi o le lanu lanumeamata e galue i luga ia i tatou i Europa".

Faʻaaogaina aso-aso

I aso nei, o le khat e lauiloa e le tele o igoa eseese, e aofia ai kat, qat, talatalanoaga, Kafta, Abyssinian Tea, miraa ma Bushman's Tea. O fua fou ma luga e seleseleina mai le laau o Catha edulis , ma atonu e toe vele pe faʻamago ma faʻaigisi i se lauti. O le metotia muamua e matua sili atu le malosi, e maua ai se maualuga maualuga o fua o le vaega faʻamalosi o le laau, o loʻo taʻua o le cathinone.

O le Cathinone e masani ona faʻatusatusa i amphetamines, mafua ai le tutusa (tusa lava pe sili atu le malosi) aʻafiaga. O nei mea e aofia ai le fiafia, euphoria, le fiafia, tautala, faateleina le talitonu ma le faʻamalosi.

Khat ua avea ma pisinisi e miliona miliona tala. I Yemen, o le Lipoti a le Faletupe a le Lalolagi na lolomiina i le 2000, e tusa ai ma le 30% o le tamaoaiga o le atunuu. O le mea moni, o le fausiaina o khat i Yemen ua matua salalau lava, o le suavai o le khat faatoaga e maua ai foi le 40% o le suavai a le atunuu. O le faaaogaina o Khat ua sili atu ona salalau nai lo le talafaasolopito. O nei laau toto e tutupu nei i nofoaga o Aferika i Saute (e aofia ai Aferika i Saute, Swaziland ma Mozambique), ae o latou oloa e auina atu i sosaiete o feeseeseaiga i le lalolagi atoa.

Aafiaga Leaga

I le 1980, o le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina a le Lalolagi (WHO) na faʻailoaina o le "fualaau faasaina", faatasi ai ma le tele o aʻafiaga e ono aʻafia ai. O nei mea e aofia ai amioga faʻalelei ma le vaʻaia o le tino, faʻalauteleina o le fatu ma le toto maualuga, o le le lava o le fiaʻai, le mautonu, fenumiai ma le mausali. O nisi e talitonu afai e faʻaaoga umi, khat e mafai ona mafua ai le atuatuvale ma le faateleina o aʻafiaga o le fatu fatu; ma e mafai ona faʻamalosia ai faʻafitauli o le soifua maloloina o le mafaufau ia i latou ua uma ona iai.

E le o se mea e sili ona fai ma vaisu, ma o mea e taofi le faʻaaogaina e ono le afaina ai le tino.

E i ai le tele o felafolafoaiga i luga o le ogaoga o aʻafiaga le lelei o le khat, ma le tele o tagata o aso taʻitasi o loʻo fai mai o le faʻaaoga soo e le sili atu le lamatia nai lo le fafagaina o lau caffeine i aso taʻitasi. O le toʻatele o tagata faitio o le vailaʻau e sili atu ona popole i aʻafiaga lautele o le faʻaaogaina o khat. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le faʻalauteleina o le faʻaleleia ma le faʻaitiitia o faʻalavelave ua manatu e mafua ai se avanoa sili atu o le le saogalemu o feusuaiga ma / poʻo le maʻitaga e leʻo manaʻomia. Aemaise lava, o le khat o se vaitau taua i luga o tupe maua a nuu e leai se tinoitupe e mafai ona faʻaagaga. I Djibouti, ua faʻatatauina e masani ona faʻaalu e tagata faʻaaoga masani le lima o le latou paketi a le aiga i le fale; tupe e sili atu le faʻaalu i aʻoga poʻo le soifua maloloina.

Pe o le Tulafono?

Khat i le tele o Horn of Africa ma Arapi Peninsula atunuu, e aofia ai Ethiopia, Somalia, Djibouti, Kenya ma Yemen. E le tusa ai ma le tulafono i Eritrea, ma i Aferika i Saute (pe o le fale lava ia o se meaola puipuia). O Khat foi ua faasaina i le tele o atunuu Europa - e aofia ai le Netherlands ma talu ai nei, le Malo Tele, lea na lisiina ai le mea o se Vasega V i le 2014. I Kanata, o le khat o se mea pulea (o lona uiga e le tusa ai ma le tulafono le faatau mai e aunoa ma le faamaoniga a se fomaʻi). I totonu o le Iunaite Setete, o le cathinone o se Faamatalaga I fualaau faasaina, ma le tuuina atu saʻo o le tulafono. Misuri ma Kalefonia faʻasaina faapitoa khat faʻapea foʻi ma le cathinone.

NB: O le khat na faʻapipii atu i faiga faʻafaʻamataʻu, faʻatasi ai ma tupe maua mai le faʻatau atu i le tulafono ma le faʻatauga na manatu e faʻatupeina vaega e pei o al-Shabaab, o le pū a Somalia o Al-Qaeda. Ae ui i lea, e leʻi faʻamaonia lenei mea.

O lenei tusiga na toe faafou ma toe tusia i se vaega e Jessica Macdonald i le aso 5 Fepuari 2018.