E le o se mea e le masani ai le maʻitaga fou o se tamaʻitaʻi fou poʻo le maʻitaga i lana moa, pe mo se ulugalii e fuafua se malaga e aunoa ma se tamaititi i le motu ao latou faʻamoemoe. I le taimi nei, e fuafua i le mea e filifili ai se tamaitai ma lana paga e alu, o le taufaʻamataʻu e mafua mai i le vave faasalalauina o le siama Zika e tatau ona avea ma vaega i na fuafuaga.
O le a le Zika Virus?
Faʻasalalauina e le Aedes aegypti mosquito, o le toʻatele o tagata na faʻamaʻiina e le Zika virus o loʻo faaalia ai le agavaʻa pe leai foi.
Peitai, o le mafuaaga sili e popole ai, o le talitonu lea o fomaʻi ma saienitisi o le gasegase mai lenei namu e mafua ai le faaletonu o fanau i fanau na fananau mai i fafine maʻitaga oe na utia.
O fea na tupu ai le Virus Zika?
I le taimi nei ua maua le siama Zika i le tele o atunuu tifio ma ua lipotia mai ua salalau. I lenei tusitusiga, o mataupu na lipotia i mea nei:
- Anguilla
- Antigua and Barbuda
- Argentina
- Aruba
- Bahamas
- Barbados
- Bolivia
- Bonaire
- Brazil
- Cape Verde
- Cayman Islands
- Colombia
- Costa Rica
- Cuba
- Curacao
- Dominica
- Dominican Republic
- Ecuador
- El Salvador
- Farani Farani
- Grenada
- Guadeloupe
- Guatemala
- Guyana
- Haiti
- Honduras
- Jamaica
- Martinique
- Mekisiko (3 setete)
- Nicaragua
- Panama
- Paraguay
- Puerto Rico
- Saba
- Samoa
- St. Barts
- St. Eustatius
- St. Lucia
- St. Maarten / St. Matini
- Saint Vincent ma le Grenadines
- Suriname
- Trinidad & Tobago
- Turks & Caicos
- US Virgin Islands
- Venezuela
O faʻafitauli o le siama o le Zika na lipotia muamua i Aferika ma atumotu i le Pasefika.
Ua lipotia foi i le tele o Iunaite Setete, faatasi ai ma Miami, Florida o le lesitalaina o le numera aupito maualuga o mataupu.
E mafai ona aloese le Vaiaso o Zika?
I le taimi nei e leai se suʻesuʻega tau pisinisi mo le siama o Zika, fualaau faasaina, tui poo togafitiga.
O le a le mea e fautuaina e le au tomai?
E tusa ai ma le Nofoaga Tutotonu mo le Pulea o faamaʻi:
"Seʻia oʻo i le tele o mea e iloa ma mai i le tele o lapataiga, e tatau i fafine ua maitaga ona mafaufau e tolopo le femalagaaʻi i soʻo se itu o loʻo faʻaauau ai pea le siakiina o le siama o le Zika. O tamaitai e faimalaga i se tasi o nei eria e tatau ona talanoa muamua i a latou fomaʻi poʻo isi tausi maʻi. E tatau ona e mulimuli i laasaga e aloese ai mai le namu i le taimi o le malaga. O tamaitai e taumafai e maʻitaga e tatau ona feutagai ma o latou soifua maloloina aʻo leʻi malaga atu i nei eria ma mulimulitai i laasaga e aloese ai mai le namu i le taimi o le malaga. "
E tusa ai ma le About.com's Travel Insurance Expert:
"I tulaga filifilia, o kamupani vaalele e faʻatagaina tagata malaga e faʻailogaina a latou malaga i luga o popolega o le virus o le Zika. Ae ui i lea, o kamupani inisiua femalagaaiga e le mafai ona limafoai ia i latou o loʻo faimalaga atu i vaega e aafia ai."
E tusa ai ma le About.com o le Caribbean Expert :
"E tatau ona e tolopo lau malologa Keripean ona o popolega o Zika? Afai e te maʻitaga, o le tali e mafai ona ioe. Afai e leai, masalo e leai: o faʻamaoniga o le maʻi e laʻititi lava, aemaise lava faʻatusatusa i isi faʻamaʻi vevela, ma Zika e tumau pea ona seasea i le Caribbean. "
E tusa ai ma le About.com o le Expert Mekisiko:
"E oo mai i le faaiuga o Ianuari 2016, e 18 ni mataupu faamaonia o Zika i Mekisiko talu mai le taimi muamua na iloa ai ia Novema 2015. O mataupu na faia i Mekisiko, na aafia i latou i setete o Chiapas (10 mataupu), Nuevo Leon (4 mataupu), ma Jalisco (1 mataupu). "
Fautuaga mai le Tofiga o Tagata Malie:
- Aua e te fefe ma faanatinati e faalēaogāina se tamaʻi pepe i se nofoaga vevela pe afai e te le maʻitaga ma faʻatino le saogalemu o le fanau mai .
- Paʻu le moa ma faʻaaoga pea e tusa ai ma faatonuga. O le Bull Frog Mosquito Coast e faʻapipiʻi ai se tagata e leai se totogi e leai se DEET e galue e oʻo atu i le 8 itula ma SPF 30 sunblock i totonu o se moli lea e manaia lelei.
- Afai oe maʻitaga pe fuafua e te maʻitaga i le taimi o lau pepe meli, mafaufau e asiasi i Amerika, Kanata, Europa ma isi itu i mātū e leai ni afaina ua lipotia.
- Afai o loʻo e maʻitaga ma ua aafia i le siama o le Zika, o le faapa'ūina ma le faʻamaonia faaletulafono o le faapaʻu i le Iunaite Setete o se filifiliga. I le tele o atunuu o loʻo taatele ai le siama, e faʻasaina le faapau pepe.
- E leai se faanatinati e ave se moli? Faatali seiloga ua lipotia mai se tala o se tui puipui o le Zika ma maua lautele, ona e malaga lea e manaʻo i ai lou loto.
O fea e saili atili ai e uiga i le Zika Virus
Aoao atili mai nei punaoa iloga:
- BBC
- Le New York Times
- National Geographic
- National Institutes of Health
- Pan-American Health Organization