Tumau le Saogalemu pe a Fai e Faʻatasi se Mafuie i le taimi o lau malaga
Leai se tasi e fiafia e mafaufau i faalavelave ile taimi malolo. O le mea e leaga ai, e le mafai e tagata suʻesuʻe faʻa-geologists ona valoia mafuie. Pau lau puipuiga mai mafuie o se sauniuniga.
Afai oe malaga i se atunuu malulu, e tatau ona e faia se fuafuaga sauniuni mo faalavelave faʻafuaseʻi. E manaʻomia foi ona e iloa le mea e fai pe afai e taia se mafuie i lau malaga.
Faʻasaoina o le Mafuie
Ae e te leʻi alu ese mai le fale, ia e iloa pe o loʻo i ai se tulaga maualuga o le aʻafiaga o seisi.
O le US Geological Survey e maua ai faʻamatalaga o le mafuie i le atunuʻu ma le setete. E masani ona tafia le mafuie i le tele o vaega o le lalolagi, aemaise lava i atunuu o le Pasefika e pei o Iapani, Saina, Initonesia, Chile ma sisifo o le IS. E masani ona masani i le Europa Metitirani, o le atunuʻu Initia ma le motu o motu o le Pasefika. Afai o oe femalagaaiga e ave oe i se atinaʻe atinaʻe lea e le mafai ona fausiaina fale i le malulu o le mafuie i le mafaufau, o le sauniuni muamua e faalua ona taua.
E tusa lava po o fea e te alu i ai, ei ai ni laasaga e mafai ona e faia ina ia e sauni ai mo se mafuie.
- Tusi faʻatasi ma lau ofisa o le malo pe afai oe femalagaaʻi i fafo.
- Saini mo le auaunaga a le USGS earthquake announcement. E mafai ona e maua faʻamatalaga tusitusia e lafo i lau telefoni. (Motugaafa: Ia mautinoa o le a galue lau telefoni i lou atunuu o loʻo taunuu i ai. Afai e leai, mafaufau e totogi se telefoni feaveaʻi ma faaopoopo i ai lau numera i lou faʻamatalaga faʻaalia.)
- Tausia se lisi o numera faʻafesoʻotaʻi faʻafuaseʻi, e aofia ai auaunaga faʻafuaseʻi i le lotoifale, falemaʻi ma atunuʻu poʻo consulates. Afai o loʻo e asiasi i se isi atunuʻu ma e te le tautala i le gagana i le lotoifale, aumai se lisi o upu faʻafuaseʻi ma fuaitau.
- A maeʻa ona e taunuu, ia tilotilo i lou potu faletalimalo. Filifili po o fea e te nofo ai pe a tupu se mafuie. Vaavaai mo totonu, puipui puipui e aunoa ma se faamalama ma meafale mama, e pei o se laulau poʻo se laulau, e puipuia ai oe lava.
- Afai o loʻo e malaga faʻatasi ma se kulupu, filifili i se nofoaga o sauniga faʻapitoa.
- Filifili lau auala e alu ese ai mai lau faletalimalo (a maeʻa le mafuie) ma saili pe faapefea ona e maualuga i luga pe afai o loʻo e nofo lata i le vasa. O mafuiʻe malolosi e mafai ona mafua ai le galulolo, ma o le auala sili e ola ai i se galulolo o le alu i nofoaga maualuluga ma nofo ai iina.
- Totogi lau telefoni feaveaʻi pe'ā manaʻomia.
I le taimi o se Mafuie
Afai Oe i Totonu:
- Tumau i mea oei ai. Faʻamasaga i luga o le fola, saili le fola i lalo o le laulau poʻo le kesi pe a mafai, ma taofi seia maeʻa le lulu. Afai e le mafai ona e lafi i lalo o meafale, pa'ū ile fola ma alu i totonu ole puipui ole fale e aunoa ma ni pupuni. Lalo i lalo ma ufiufi lou ulu ma le ua i ou lima.
- Aua e te taumafai e alu i fafo seia maeʻa le mafuie. E mafai ona faʻaumatia oe e ala i le pala mai fafo o lou fale.
- Tumau ese mai le tioata, faʻamalama ma le susulu o mea faʻavelalala, lea e mafai ona malepe ma faamanualia ai oe.
- Afai oei luga o le moega, nofo ai iina ma puipuia lou ulu ma lou aluga. Ae peitai, e tatau ona e tuua lou moega pe afai o loʻo i lalo o se faʻamalama e mafai ona pa'ū.
- E le manaʻomia ona e tu i se faitotoa seʻi vagana ua e i totonu o se fale e le maluelue, e pei o se fale fale. Faitauina o fale i taimi o mafuiʻe ma e mafai ona e manua e taumafai e ulu atu i le faitotoa.
Afai Oe i fafo
- Nofo i fafo. Aluese mai fale ina ia e le manua i le pa'ū o le tioata poʻo le pala. Alu ese mai laina eletise ma laau.
- Tumau i le mea o loʻo ei ai seia maeʻa le mafuie.
Afai o Avea oe
- Sese lemu ma toso i autafa o le auala. Paka lau taavale seia maeʻa le lulu. Aua e te nofo i lalo o se alalaupapa po o ni eletise eletise, ma taumafai e vavalalata mai fale ma laau.
- Tumau i totonu o lau taavale seia oʻo ina taofi.
- A e toe amata le avetaavale, ia e sauni mo alalaupapa gau, otaota ma isi mea lamatia.
Ina ua mavae le Mafuie
- Afai oe latalata i le vasa, ia sauniuni e alu i nofoaga maualuluga. Mafuie e mafai ona mafua ai le galulolo. E na o le 20 - 30 minute e mafai ona e sola ese mai ai i le suavai faataumaoi, o lea e tatau ai ona e usitai i lapataiga uma o le tsunami. Pe a masalosalo, alu ese atu i se eria pe a ma le 50 futu le maualuga o le sami ma nofo ai iina. O le lapataiga o le galulolo e mafai ona aoga mo itula.
- Ia sauniuni mo taimi mulimuli. O nisi taimi mulimuli ane e toetoe lava a malosi e pei o le mafuie muamua, ma fale e mafai ona paʻu.
- Aua le faʻamaonia matata.
- Aveese le kesi pe a e manogi i se vaʻa pe faʻalogo i le gao o le kesi. Aveese le eletise i le pusa fusi pe afai oe faʻaalia, uaea gau poʻo aloiafi. Aua e te paʻi i le faʻaaogaina o auala faʻaaogaina.
- Faʻalogo lelei i faʻasalalauga faʻamatalaga faʻamatalaga faʻafuaseʻi. Aua e te le amanaiaina lapataiga.
- Faʻalogo mo numera o le laina faʻafuaseʻi faʻafuaseʻi ma valaau lau au ofisa ma le laina laina e lipotia lou tulaga ma le tulaga. A leai, aua neʻi faʻaaoga le telefoni seʻi vagana ua e manaʻomia fesoasoani faʻafuaseʻi.
- Laei seevae malolosi e puipui ai ou vae mai le tioata momomo.
- Afai e te manaʻo e tatala se kapoti poʻo se kapeti, ia faia ma le faʻaeteete. Faʻataʻituina o mea a le mafuie; mea faitino tioata e mafai ona paʻuʻese pe ae tatalaina le faletusi.
- Faʻamama le fufuluina o le faʻaaogaina o mea e faʻaaogaina ma isi mea faʻalavelave matautia.
- Aua le faʻaaogaina se ogaumu a le tolauapiga poʻo se keke e kuka i totonu.
- Aua le inu vai poʻo meaai mai pusa avanoa pe afai e te maua se ipu tioata latalata ane.
- E mafai ona e maua ni vai mai vai aisa, vai faʻamafana vai ma apalaʻau faisua. Aua le inuina vai vai sei vagana ua e iloa e leʻi faaleagaina le laina vai.
- Fesoasoani i isi. Afai e te mauaina se tasi ua saisaitia e ala i le pau o le palapala, valaau mo se fesoasoani. Aua e te aveesea tagata ua afaina i manuʻa ogaoga; valaau mo se fesoasoani ma faʻatali mo tagata faigaluega ua aʻoaʻoina e taunuu mai.
Punaoa:
FEMA Earthquake Preparedness Information
USGS Polokalame o Tulaga Pa'ū
Faʻamatalaga o le Faʻamatalaga o le Faʻamatalaga o le Faʻasao o le Itumalo i Washington