Farani ua i ai lana uaina. Siamani lona pia. Ma o Puerto Rico e iai ona fatu. E le faigofie ona latou taʻua lenei motu laʻitiiti o le laumua o le lalolagi. E sili atu ma le 70 pasene o le faʻatau na faʻatau atu i le US e sau mai Puerto Rico; o le motu sili lea e auina atu i fafo.
O se vaega foi o le talafaasolopito o le motu. Na muamua aumai e Juan Ponce de Leon le Creole sugar cane rootstocks mai La Española (Dominican Republic) i le 1506. O le uluai masini suka sa faatuina i Añasco i le 1517.
Na amataina le gaosiga o le rum i le 1650, o se mea na tupu mai i le gaosiga o suka suka lea na vave ola ai Puerto Rico.
Sua o le suka suamalie, po o le guarapo ua maua mai ma ua kuka i le vevela maualuga. O le gaioiga e maua mai ai le suka ma le syrup ua taʻua o le molasses. Sa iloa e le au faigaluega suauu o le faʻafefiloi o le molasses i le vai ma le faʻamalosiina na gaosia ai se agaga faʻafefeteina. (O le mea moni, o le upu "rum" e sau mai Barbados.)
I le taimi nei, e tele ituaiga o ituaiga ma ituaiga o rum. O se faʻamatalaga puupuu lenei.
Lumamalamalama (po o le Silver / White Rum)
O se mea e sili ona fiafia i ai mo cocktails ma mea inu vevela, o moli mama ma paʻepaʻe e sili atu ona lelei le tofo. E sili atu le faʻataʻitaʻiga o le moli malamalama i totonu o le malo sili ona lauiloa, o se ipu Cuban lea ua avea ma se mea e sili ona fiafia iai i le lotoifale i Puerto Rico.
Auro po o le Amber Rum
O lena masani lanumoana auro, o le tofo, ma le tino atoa o le a avea lenei ma filifiliga masani mo lau maʻa ma coke .
Faʻasalaina i luga o paʻu laupapa, e sili atu lo latou malosi nai lo le lama.
Laʻau Spiced
E masani lava, o se ituaiga auro, o lenei vasega o le rum e maua ai lona igoa ma le tofo mai le faaopoopoina o mea manogi ma, o nisi taimi, caramel.
Pogisa o le Rum
Faʻataunuʻu umi i luga o paʻu mamafa, o le pogisa e sili atu le malosi o le tofo, o mea manogi o mea manogi, ma le malosi tele o le tilati poʻo le caramel.
Mai le plethora o vai inu vai na maua i le motu i le taua faaleaganuu ma le talafaasolopito o le vaiinu i le pisinisi faatosina (e sili atu ma le 70 pasene o le ituaiga na faatauina i le US e sau mai le motu), o le rum o se vaega tele o Puerto Aafiaga Rican.
Ua mitamita tagata o le atunuu i la latou tamoe, e tusa lava pe o nisi taimi latou te maʻi ai i le taimi nei o Piña Colada. Puerto Rico e na o le pau lea o le atunuu e gaosia le fatu e usitaia se tulafono maualalo mo le inu. O se otootoga lea o mea o le ae maua i luga o le motu:
- O le Bacardi, le lauiloa sili ona lauiloa a le lalolagi, o loo i ai se faleoloa tetele i tafatafa o le fagaloa mai Old San Juan. O se taʻaloga lauiloa ma saolotoga tafaoga.
- Don Q e fiafia i ai le toatele o tagata o le atunuu e pei o le sili ona lelei i Puerto Rico.
- Ron del Bariilito, o le "Cognac of the Caribbean," o se tuufaatasiga o tala o le ono tausaga i le 10 tausaga i paʻu oisa paʻu.
- Palo Viejo o se isi ituaiga faigata e saili i fafo atu o le motu, ma se mea e sili ona fiafia i ai mea inu e pei o le pusa , le Puerto Rican eggnog.
- Ron Llave o se faʻalauiloa faʻale-aganuʻu, e maua i le malamalama po o le pogisa.
- Ma le mea mulimuli, o loʻo i ai le ron caña , e le o se fatu moni, ae o se ava malosi e faia mai le suka; o le mea e faʻatatau i le taeao.