Auala e Tumau Ai i se Longhouse Long tradition i Sarawak, Borneo
Masalo o se tasi o mea e sili ona tulaga ese i Borneo, o se asiasiga i se fale uumi a Iban i Sarawak, o se malaga e le mafaagaloina lea e maua ai se vaaiga e le masani ai i aso taitasi o tagata tagatanuu.
A maeʻa ona e suʻesuʻeina Kuching ma nisi o paka a le malo tele o Sarawak, mafaufau e fai ni fuafuaga e asiasi pe nofo ai i se faletalimalo Iban - mamao ese mai le aai. Fiafia i se avanoa e fegalegaleai ai ma le agavaʻa aganuu ma tagata na faʻamalosia i latou lava mo le numera o ulu o tagata na aoina!
- Muamua, vaʻavaʻai i isi mea mananaia e fai i Malaysian Borneo .
O le a le mea e faʻamoemoe i le Longhouse
O faletausaga e eseese i le telē ma o loʻo nonofo i le tele o aiga e nonofo faʻatasi i lalo o le tasi fale. Aua le popole tele e uiga i le tele o le gauai atu; e mafai e tagata Iban ona matamuli ae ia ofoina mai se mafanafana mafanafana i fafo.
A maeʻa faʻasalalauga ma le 'aiga o le afiafi, o le a tuʻuina atu ia te oe se faatinoga laitiiti o siva ma musika i le lotoifale - faʻatali se valaaulia e auai ina ia mafai e tagata uma ona talie. O le a faʻaalia oe i totonu o le fale uumi ma tuʻuina atu faʻataʻitaʻiga laiti o le olaga i aso taitasi. O le afiafi e masani ona aumaia le tuak - o le faisuala aisa i le lotoifale - ma le tele o fiafiaga e mafai ona e faia seia oʻo ina e momoe i luga o se mea e mate ai meaʻai i upega namu.
O le taeao e sosoo ai e mafai ona aofia ai se sopoaga puupuu i totonu o le vaomatua, o se maimoaga i la latou togalaau, ma se avanoa e aoao ai pe faapefea ona fana le pu fana.
E oo lava i le tele o fale teuoloa mamao ua faʻapipiʻiina i faleoloa o Western-style o loʻo i fafo atu nai lo le falemaʻi sikuea masani.
O le ae maua se avanoa e teu ai ma faʻamamā i le afiafi. Telefoni mamao e mafai ona faʻaaogaina le eletise eletise pe na o ni kenera kerosene mo le malamalama.
Sailia o se Fale Faʻatasi Iban
O le umi o nofoa o se pusa faʻafefiloi. O le mamao e te sau mai le 'aʻai, o le sili atu foi lea o se faʻamatalaga e te fiafia ai.
Afai e te nofo i totonu o se fale uumi mo na o le itula pe lua mai Kuching, aua e te maofa i le vaai i le satelite ma se olaga i aso nei. Afai ei ai sou taimi, tuu i le taumafaiga faaopoopo e asiasi i se fale mamao mamao mo le 'mea moni' ae le o se mea e masani ai tagata tafafao maimoa. Ole sili atu ole umi ole fale ole umi e le mafai e le auala ma e manaʻomia le malaga i se paopao e oʻo i ai.
E tusa lava pe mafai ona e maua se tasi, o le liliu ese e aunoa ma se faʻamoemoe i se fale uumi o Iban o se tino leaga ma e mafai ona e fulitua. Taumafai faʻafesoʻotaʻi le Sarawak Tourism Board e fai fuafuaga; faʻaalia lou fiafia i le vaʻaia o se fale mamao mamao ese nai lo le tasi latalata i le taulaga. E mafai foʻi ona e faʻafeiloaʻi ma Diethelm Travel - e na o latou lava e mafai ona faʻaoga i se mamao mamao e ono itula mai Kuching.
Afai e te manaʻo e te alu atili i luga, ia faia lau resitalaina ia le itiiti ifo ma le lua aso i le lumanai ina ia maua e le fale uumi le taimi e talia ai le upu o lou taunuu mai - e masani lava ona leai se telefoni mo telefoni.
O le Longhouse Sili
A o mafai nei e le taitai o se fale uumi ona avea ma se tamaitai, o le ae masani ona feiloai ma se tamaloa ua filifilia e fai ma taitai o le fale uumi. O le aliʻi sili o le pule ma o ia o le faʻauʻuga mulimuli i mataupu uma, e aofia ai lou nofo.
Ia masani ona 'ai ma inu le aliʻi sili - faaali atu le faʻaaloalo tele; aloese mai le tu i luga o ia ma aua le teena pe afai na te ofoina atu mo oe e nofo, ai, pe inu.
E mafai ona e faʻafesoʻotaʻi le alii sili e pei o le 'sili' poʻo le bapa i Bahasa Malay e iloa ai lona suafa. Aua le atuatuvale: o le alii e masani lava o se tagata faauo ma o le a le tatalaina le fale teu i tagata asiasi pe ana le manao ia te oe iina e faasoa i le agaifanua a le lotoifale!
Aumai o Meaalofa
E ui ina e le manaʻomia aloaia, e pei lava i le lalolagi atoa, e mafai ona e faʻateleina lou faʻafeiloaia e ala i le aumaia o se fagu o agaga poʻo nisi meaalofa laiti. Manatua faʻataʻitaʻiga poʻo mea e manatua ai; e manaʻomia e aiga o le fale i fale mamao ni mea aoga e mafai ona faʻasoa ma fiafia i ai tagata uma.
O lau taʻiala e mafai ona sili atu ona e aoaoina oe i le mea e aumai ma o le ae maua se avanoa i luga o le auala i le fale uumi e faʻatau ai meaalofa.
Mafaufau e faʻatau se lole tele po o ni meaʻai mo tamaiti ma se fagu ava malosi mo le aliʻi sili.
Fautuaga mo le Asiasia o se Longhouse Iban
- O mosquito o se faafitauli moni i fafo atu o falemalo, ae ui i lea, e le mafaamatalaina o le ae le popole tele ia i latou i totonu. Po o le a lava, faaaoga le tele o le namu e pei o le dengue fiva o se faafitauli tuputupu aʻe i Asia i Sautesasae. Vaʻai ni faʻamatalaga mo le aloese mai le maunu .
- Ua vavalalata lata mai sui o le Longhouse ma ua faʻafetaui a latou faiga puipuia. O le ae faʻasoaina ipu inu ma 'ai meaʻai ma le tele o tagata. Aloese mai le asiasi atu i se fale uumi Iban pe afai o loʻo e maʻi poʻo e mafai ona faʻalauiloaina se siama o le a salalau atu i aiga.
- E na o ni nai tagata o le fale tuai e mafai ona tautala Igilisi. Faʻalagolago i lau taʻiala ma e mafai ona e aʻoaʻoina se tamaʻi Peretania laitiiti o Bahasa mo nai ataata ae leʻi alu. Vaʻai pe faʻafefea ona e fai atu alofa i Malay .
Dos ma Don'ts i totonu o se Longhouse Iban
- Aveʻesea ou seevae i taimi uma aʻo e ulufale atu i nofoaga masani o le fale uumi; e mafai ona e tuua i fafo i luga o le fale.
- Tuʻu atu au meaalofa i le aliʻi ma o le a tufatufaina atu i totonu o aiga o nonofo ai. Aua le tuuina atu i tamaiti taitoatasi mea e pei o peni po o lole e ono mafua ai se feeseeseaiga mulimuli ane.
- E mafai ona e ave ata i totonu o le fale uumi, peitaʻi, aloese mai le pueina o pepe po o fafine i sarongs. Talosaga muamua i le faatagaga muamua. Vaʻai i le 10 faʻamatalaga mo le pueina faʻataʻitaʻiga .
- E ui o tagata uma lava e iai o latou tapulaa, e tatau ona e taliaina ni mea lelei e ofoina atu meaʻai ma meainu mai le tele o tagata e mafai ona aloese mai le faia o se solitulafono.
- E mafai e tama ona aveese o latou ofutino ao totonu o le fale uumi.
Faailoa atu
E pei ona taatele i le alamanuia femalagaaʻi, na tuʻuina atu le tusitala ma se faʻaaliga umi nofoa umi mo le faamoemoe o le toe iloiloina o na auaunaga. E ui ina e le o aafia ai lenei toe iloiloga, About.com e talitonu i le faʻaalia atoatoa o feteʻenaʻiga talafeagai. Mo nisi faʻamatalaga, silasila i le Tulafono o le Amiotonu.