Le mea e fai i Malaysian Borneo
E foliga mai e tele naua mea manaia i le Malaysian Borneo atonu o le a mafai ai ona e suia lau fuafuaga o femalagaaiga e na o le pipii umi atu!
O Borneo o se tasi o nei nofoaga e le masani ai e mafai ai ona e lagonaina le malaga i le ea, faatasi ai ma le lanumeamata lanumeamata mai le faitau afe o maila faatafafa o vaomatua o faatalitali sei suʻesuʻeina. O Borneo o le motu aupito lona tolu lea i le lalolagi ma o se parataiso matagofie i le lalolagi mo soo se tasi e tutusa lona alofa mo laau totő, meaola, ma mea taugata.
O le motu o Borneo e vaevaeina i le va o Malaki, Indonesia, ma le malo tutoʻatasi o Brunei . O le vaega Initonesia o Borneo, e igoa o Kalimantan, e aofia ai le 73% o le motu, aoi ai Malaysian Borneo e malolo i le pito i matu.
Malaysian Borneo ei ai setete e lua, Sarawak ma Sabah , e vaeluaina e Brunei. O le laumua o Sarawak o Kuching ma le laumua o Sabah o Kota Kinabalu o nofoaga masani e ulufale ai; o nei aai e lua o loʻo avea ma faavae mo le suʻesuʻeina o meaola vao a Borneo.
01 o le 08
Vaʻai Wild Orangutans
O Borneo o se tasi lea o nofoaga e lua i luga o le fogaeleele - Sumatra o le isi-i le mea o loʻo lamatia ai le orangutan e mafai ona maimoaina i le vao. Orangutans o loʻo i ai i le amataga sili ona atamai; latou te faia vailaʻau, mea faigaluega meafaigaluega, ma e oʻo lava i le fesuiaiga o meaalofa!
O le mea e faanoanoa ai, ona o le faʻaleagaina o meaola e mafua mai i le gaosiga o paluga o pama, o tariga orangutan ua faʻaitiitia; o le taimi lenei e vaʻaia ai i latou ao mafai pea oe.
O le Sepilok Orangutan Rehabilitation Center i East Sabah o le nofoaga sili ona lauiloa e matamata ai i tagata i Borneo. O se filifiliga sili atu le taugofie o le Semenggoh Wildlife Rehabilitation Center i fafo atu o Kuching. E ui lava e leai se faʻamautinoaga, e te maua se avanoa lelei e vaʻaia ai le orangutans o le vao e le gata i le taimi e fafaga ai.
I le isi itu, e mafai ona e maua se avanoa moni e feosofi i le vao e ala i le alu i se vaitafe i luga o le vaitafe o Kinabatangan!
02 o le 08
Aoao e uiga i le Vaomatua
Na o le tatalaina i luma o tagata lautele talu mai le 2006, o le Nofoaga Autu o le Rainforest Discovery Center i Sabah o se nofoaga lauiloa i le siosiomaga.
I le aso, mo se tau tele tele e ulufale ai na o le US $ 3.50, e mafai e tagata asiasi ona aoao e uiga i le ofoofogia o laau toto, iniseti, ma meaola o loʻo maua i le togavao a Borneo. A uma ona maimoa i le togalaau aina ma le aʻoga lelei, e mafai e tagata asiasi ona faʻaaogaina lo latou malamalama fou ao latou savalivali i le tele o alatele lata ane.
O se matūa faagaeetia o le auala e faʻasili ai tagata asiasi i luga aʻe o laau tetele e mafai ona latou vaʻaia ai manulele taatele ma o nisi foi taimi e orangutans!
03 o le 08
Polokalame o le Vaavaaia o le Lalolagi-Vasega
E le o mea uma o Malaysian Borneo e masani ona maua ile fanua. Sabah o loʻo faʻamaonia nisi o pusa vaʻalele o le lalolagi. Pe a faatusatusa i le suavai i nofoaga e pei o Motu o Perisian Malaysia, o le tafe i Borneo e mautinoa e le taugofie; ae ui i lea, mai laumei ma le gaogao i hammerhead sharks ma sharke sharks, e te maua mea e te totogia!
O le lolovaia i Sipidan e lauiloa tele, o nei tagata faasao ua na o le tuuina atu 120 pemita i le aso i se taumafaiga e faasao ai le oneone eleelea; e tatau ona e faatulagaina lau vai inu lelei i le taimi muamua e faʻamautinoa ai se pemita.
Mafulu, o se isi mea vavalalata lata ane i Sipidan, e ofoina mai o se tasi o laʻau sili ona lelei o le lolovaia i le lalolagi ma ua manatu foi o le piripiti punaoa mo le pueina o le macro.
04 o le 08
Mauga Kinabalu
I le 13,435 futu le maualuga, o le Mauga o Kinabalu i Sabah o le mauga pito i luga i Malaysia, le tolu pito i luga o le pito i luga i Asia i Sautesasae, ma o se tasi o pito sili ona maualuga i le itulagi e mafai ona aʻe i luga e aunoa ma se meafaigaluega faʻapitoa!
O le ausia o le tumutumu o le Mauga o Kinabalu e na o le malosi ma le loto e manaʻomia ai. Pe tusa ma le 40,000 tagata i le tausaga e sau e faʻataʻoto, lua-aso; e toʻatele e le faia i luga. O le vaega mulimuli o le aʻega e manaʻomia ai se fusi e fesoasoani i le maea i luga o ao i le tumutumu.
E ese mai i se tasi o mauga matagofie, o le 300-sikuea-maila o le Kinabalu National Park ua i ai le mafaufau tele o le lafu ma fauna. Faʻafeiloaʻiga o vailaʻau faʻasaienisi ma tagata faʻatoʻaga o loʻo aʻafia e suʻesuʻe le fua faatatau o ituaiga laau e 4,500 o se faʻalavelave masani i luga o auala.
- Faitau e uiga i mea lata ane e fai i Kota Kinabalu pe a uma lau aʻega.
05 o le 08
Rainforest Trekking
Mai osofaʻiga o manuki ma gata uogo e tafe mai ma matafaga natia-o le savalivali i Borneo o le mea moni. O taʻavale o le Dayak na faʻataʻamilo i auala tutusa, ma faʻasaʻoina ai ni nai tagata manogi vave o latou ulu; na o taimi lata mai na latou taofia ai a latou faiga e aveeseina ai ulu!
O paka a le atunuʻu i Sarawak e mafai ona suʻesuʻeina e aunoa ma se pemita poʻo se taʻiala taʻiala, ae o isi paka e manaʻomia lou faʻafaigaluegaina o se taʻiala. Tolauapiga e maua i le tele o nofoaga, e pei foi o falemalo faigofie e ofoina avanoa aʻo e alu i aso e sopo ma suʻesuʻe le eria.
- Ae e te leʻi amataina, faitau pe tusa ma le 10 mea tau faʻafefe e aloese ai i fafo atu o faʻasalalauga i fafo .
- O le Paka National Park o le paka a le atunuʻu e faigofie ona maua mai Kuching i Sarawak.
06 o le 08
O le Vaitafe o Kinabatangan
E ui lava o le igoa o se gutu, o le Vaitafe o Kinabatangan i Sabah e masani lava o le sili ona fiafia i ai mo tagata asiasi i Malaysian Borneo.
O tafaoga i tafatafa o le nuʻu laʻitiiti o Sukau e ofoina mai fale ma faʻataʻitaʻiga o loʻo ave tagata i le palapala eleelea i tafatafa o le vaʻa. O se auala lemu i le vaa e mafai ai e le au asiasi ona maua le avanoa e vaʻai ai manuki faʻataʻitaʻi, orangutans, crocodiles, pythons, ma elephani pe a oʻo i le vaitau!
O le Vaitafe o Kinabatangan e oʻo atu i luga o le pasese mai le aai o Sandakan i East Sabah
07 o le 08
Vaʻa ma Motu
Malaysian Borneo e le naʻo le inuina ma le iniseti o iniseti i totonu o le vaomatua . Miles o matafaga lelei ma gaogao o le a maua ai le tele o avanoa e faʻavaivai ai pe a mavae ni nai aso o le savaliga.
Tiny Mamutik Island i le Tunku Abdul Rahman Marine Park-na o le 20 minute i le vaa mai Kota Kinabali-e mafai ai ona sao i luga o le matafaga. I le isi itu, e mafai ona e fiafia i le Tanjung Aru, o le tele o tagata i le taulaga i ni tagata tafafao, e na o ni nai minute i saute o Kota Kinabalu.
Afai e te manaʻomia se taimi o le motu, siaki le eseesega o vibe i luga o le motu o Labuan, o se motu fiafia, e le o se tiute e alu ese mai le talafatai o Sabah. O tagata manumalo e tatau ona agai atu i le mamao o Tui Tiga lea na pueina ai le uluai vaitau o le tafaoga.
08 o le 08
Nofo i se Longhouse
Tagata asiasi i Sarawak e mafai ona asiasi ma nofo i totonu o se faletalimalo i Iban e matamata i le ala e ola ai tagata moni.
E ui lava o nisi falemalo o ni aafiaga i tafaoga maimoa, e mafai ona iloa le moni o mea e mafai ona maua e le vaitafe ma mamao ese mai le olaga o le aai. O le a mafai ona e faʻamaonia ni meaʻai lelei, vaʻavaʻai i se taʻaloga masani a le siva, ma e mafai ona aʻoaʻo e fana se pu pufana mo na o le malie!