E mafai ona e fai atu o laumei o uluai tagata tafafao maimoa i Puerto Rico (ma le tele o Caribbean). Hawksbill, Leatherback, ma Green Sea Turtles e masani lava ona maua i luga o matafaga o Puerto Rico o le motu ma ona motu i fafo (e masani mai ia Fepuari ia Aokuso), ma o tagata o le malo latou te matua faaeteete e puipuia a latou uo mulimuli. E taumafai taumafaiga faʻasao e tuʻuina atu laumei i nofoaga saogalemu, ma faʻamaonia uma faailoga o gaoioiga a le tagata (na o se vaevaega, mo se faʻataʻitaʻiga, e mafai ona faʻamaonia ai le afaina i le oona e taumafai e faia mai le matafaga i le sami).
E tolu ituaiga laumei e fiafia faapitoa e asiasi i Puerto Rico. O le Leatherback, o le tele o laumei ola, e mafai ona ola e oʻo i le fitu futu le umi ma sili atu nai lo le taina 2,000 pauna. Latou te manaʻomia ni laʻau pogisa, filemu, ma fiafia e fiafia i matafaga o le Culebra , ae maise lava le vaʻaia o Zoni, Resaca, ma Brava. Green Sea Turtles o se vaaiga taatele i le Culebra. O le laumei laʻititibill laʻitiiti e ave 100-150 pauna ma 25-35 inisi le umi. E lauiloa ona o laumei lanu eseese (lanu uliuli ma lanu mumu, moli ma le uliuli) o lenei laumei ei ai se fale tumau i Mona Island, mai le talafatai i sisifo o le motu. E mafai foi ona e maua uma ituaiga o meaola e tolu o loʻo i luga o matafaga o le teritori. O se nofoaga lelei e vaʻaia ai i latou o loʻo i luga o le Alalafaga Ecologist Park, o se tafega o le talafatai o Ausetalia e alu atu mai Luquillo i Fajardo ma e aofia ai le tele o nofoaga mataga. Talu ai ona o laumei moana e toe foi atu i le matafaga lava e tasi na latou fananau ai i le faamoega, toe faia asiasiga e masani lava; o le faafitauli, ioe, o nei lava matafaga e lauiloa foi i tagata tafafao maimoa.
O le Matagaluega o Punaoa Faalenatura a Puerto Rico e taitaia taumafaiga laveai i le motu, ae leai se polokalama faamaopoopo i luga o le motu mo i latou e fiafia i le vaaia o laumei i se siosiomaga talafeagai ma agavaʻa. Ae ui i lea, e i ai ni nai faletalimalo e valaauliaina malo e auai ma i latou mo se tafaoga faapitoa i le vaitau o tafaoga:
- Wyndham Grand Rio Mar Beach Resort ma Spa: Amata i le 2013, ua vavalalata le Wyndham ma le Matagaluega o Punaoa Faalenatura e taʻitaʻia tagata asiasi i le matagofie o le matafaga i luga o la latou fale, o laumei Hawksbill, Leather, ma Green e tuu a latou fua po o molimau le afifi o laumei pepe.
- O le St. Regis Bahia Beach Resort: O le 483 eka o le fanua natura i le St. Regis e aofia ai se ala tele i le talafatai. O tagata asiasi i le faletalimalo o loʻo i ai le avanoa e "tausi" ai le ufiufi o Leatherback Turtles iinei. E mafai ona e aʻoaʻo atili i le Faletalimalo o le Natura o le faletalimalo, lea ei ai se faʻasologa o meaola o le gataifale. O le mea moni, o taumafaiga faʻasao iinei na taʻitaʻia ai le St. Regis ina ia amanaʻia o le Caribbean muamua ma le Audubon International Certified Gold Signature Sanctuary resort.
- Mamacitas : Siaki ma le aufaigaluega i Mamacitas e uiga i taumafaiga tauofo e fesoasoani i le Matagaluega o Punaoa Faalenatura e faailoa ma fesoasoani i le tausiga o laumei (e masani lava ia Aperila e oo i le amataga o Iuni). E feiloai tagata volenitia i nofoaga fiafia i le 5 i le afiafi ma malaga atu i le matafaga mo se po o le matamata i laumei.
E tatau ona avea ma se vaaiga mataʻina e matamata ai i nei malū malu e tafe i luga o le matafaga seia oʻo ina maua se nofoaga e fiafia i ai ma amata ona eli. A maeʻa le faamoega, ona amata loa lea ona tuʻu ana fuamoa, ona mafai ai lea e tagata volenitia ona faʻapotopoto latalata ane ia te ia.
Ua fuaina fuamoa ma ua fuaina le tina o le nusipepa ao le i toe foi i le vai, pe a uma ona ufiufi ona ala agai i le faamoega.
E iai se talafaasolopito umi o Turtles i Puerto Rico ma soo se tasi o outou e fiafia i le laumei e matamata i ai e tatau ona faia i se auala e faʻaleleia ai le vaʻaia e fai ma laʻasaga itiiti pe a mafai ai. O le auala sili e fai ai o le galulue lea ma le Matagaluega o Punaoa Faalenatura poʻo le siakiina i se tasi o nei faletalimalo!