Eseesega i le va o Amerika i Saute ma Amerika Tutotonu

O vaega uma e lua o Amerika Latina, ae latou te taoto i konetineta eseese

O nisi taimi e le o mautinoa e tagata po o le a le eseesega i le va o Amerika i Saute ma Amerika Tutotonu-i se isi faaupuga, o atunuu o loʻo iai le itumalo. O se mea e masani ai faʻafanua faʻafanua pe a mafaufau e lua vaega o Latina Latina. Ae ui i lea, Amerika i Saute ma Amerika Tutotonu o loʻo i luga o konetineta eseese. Amerika Tutotonu o se vaega moni o Amerika i Matu, faatasi ai ma Kanata, Amerika, Mekisiko, ma atunuu o le Atu Keripeane.

Amerika i Saute o se konetineta lava ia. Afai o loʻo e fuafuaina se malaga agai i saute o le tuaoi, suʻesuʻe ma le faaeteete se faafanua ma le fuafuaina lelei lau faasologa.

Talafaasolopito

O tagata o le atunuu e pei o le Maya ma le Olmec na pulea le vaaiga i Amerika Amerika Tutotonu. I le faaiuga o le 15 senituri, talu ai ona o le "iloa" e Christopher Columbus o motu o le Atu Keripeane, na pulea ai e le Sipaniolo le itulagi atoa. O lo latou uluai nofoia sa i Panama i le 1509, ma i le 1519 na amata ai ona suesue e Pedro Arias de Avila i le itu i matu o Panama, i Amerika Tutotonu. O Herman Cortes na faaauau pea le nofoia i le 1520 ma osofaʻia ma nofoia le teritori na faia mo le tele o seneturi e tagata Maya. O tagata Spaniards na aumaia mala, lea na faaitiitia ai le faitau aofai o tagata, ma na latou aumaia foi le Katoliko, lea na sui a latou tapuaiga.

O le pulega Sipaniolo na faaiuina ia Setema 1821, ma na sosoo ai ma se tuufaatasiga o setete tutoatasi o Amerika Tutotonu na mamanu i le maea ai o le Iunaite Setete.

Ae i le 1840, na vaeluaina, ma avea ai le tasi ma malo sili. E ui sa i ai isi taumafaiga e tuufaatasia ia atunuu o Amerika Tutotonu, e leai se tasi ua faamanuiaina tumau, ma o tagata uma o loʻo nonofo motuʻese.

O le talafaasolopito o Amerika i Saute e talitutusa lava ma lona tuaoi i matu. O iina, na pulea ma manuia ai Inca ao le i taunuu le Sipaniolo i le 1525 i se malaga mai Panama na taitaia e Francisco Pizarro.

E pei o Amerika Tutotonu, o tagata o le nuʻu na faʻaitiitia, na avea le Katoliko ma lotu faʻapitoa, ma le Sipaniolo na tamaoaiga i punaoa a le konetineta. Amerika Amerika i Saute sa i lalo o le tulafono faaSipaniolo mo le toeitiiti atoa le 300 tausaga ao lei oo i le tietiega mo le tutoatasi, na iu lava ina taunuu i malo uma o le Sipaniolo Amerika i Saute i le 1821. Na tutoatasi Pasila mai Potukale i le 1822.

Faʻafanua

Amerika Tutotonu, o se vaega o le konetineta o Amerika i Matu, o le 1,140-maila-umi le malie lea e fesootai ai Mekisiko i Amerika i Saute. O loʻo faʻatauina i sasaʻe e le Sami Caribbean ma le itu i sisifo e le Pasefika, e leai se nofoaga e silia ma le 125 maila mai Caribbean poo le Pasefika. Laʻau laugatasi, vaomatua o vaomatua, ma tafaʻi latalata i talafatai, ae o le tele o Amerika Tutotonu o loʻo taʻavale ma mauga. E i ai ni mauga mu e vevela i nisi o taimi, ma o le itulagi e matua afaina lava i mafuie malolosi.

Amerika i Saute, o le konetineta tele lona fa i le lalolagi, e ese le faʻafanua, faatasi ai ma mauga, vaʻalele i le talafatai, savannas, ma vaitafe. O loʻo i ai le tele tele o le vaitafe (o le Amasone) ma le nofoaga sili i le lalolagi (le Desert Atacama). O le Amazon Basin e oʻo atu i le 2.7 miliona sikuea sikuea ma o le pitonuu tele i le lalolagi.

Ua ufiufi i vaomatua o vaomatua, ao Andes e oʻo atu i le lagi ma avea ai le sulu o le konetineta. Amerika i Saute e tuaoi i sasaʻe e le Vasa Atelani, i sisifo o le Pasefika, ma i le itu i matu o le Sami Caribbean. O le Atelani ma le Pasefika e feiloai i le pito i saute o Amerika i Saute.

Faʻamatalaga

Amerika Tutotonu amata lona alalaupapa mai Mekisiko i Amerika i Saute i Kuatemala ma Belize ma fesoʻotaʻi atu i Amerika i Saute lea e paʻi ai Panama i Colombia. O mea uma o le talafatai faaSipaniolo ma le gagana Sipaniolo sei vagana ai Belize, o se atunuu Peretania.

Amerika i Saute, lea e toetoe lava i le Itulagi i Saute, e aofia ai atunuu e 12. O le tele o tagata Sipaniolo o loʻo talanoa ma le talatuu Sipaniolo Pasila, lea na faamautuina e le au Potukale, o le gagana Potukale. O tagata o le atunuu i Guyana e tautala Igilisi, ma Dutch o le gagana aloaia a Suriname.

Farani Farani e le o se atunuu, ae o se ofisa mai fafo o Falani ma se Creole vibe ma maila mai le talafatai o Atelani.

Faʻailoga Manatu

O nisi o pito i luga e asiasi i Amerika Tutotonu o Tikal, Guatemala; o le Highming Highway i Belize; Panama City; ma Monteverde ma Santa Elena, Costa Rica.

Amerika i Saute o loʻo i ai le anoanoai o tafaoga a tagata tafafao maimoa e aofia ai le Atu Galapagos; Rio de Janiero; Cusco ma Machu Picchu, Peru; Buenos Aires; ma Kataena ma Bogota, Kolomupia.

Atunuu i Amerika Tutotonu

E fitu atunuu ua avea ma Amerika Tutotonu, lea e alu ese mai le itu i saute o Mekisiko i le pito i matu o Pasila i Amerika i Saute.

Atunuu i Amerika i Saute

Amerika i Saute e 6.89 miliona maila faatafafa ma e 12 malo malo.