O vaega uma e lua o Amerika Latina, ae latou te taoto i konetineta eseese
O nisi taimi e le o mautinoa e tagata po o le a le eseesega i le va o Amerika i Saute ma Amerika Tutotonu-i se isi faaupuga, o atunuu o loʻo iai le itumalo. O se mea e masani ai faʻafanua faʻafanua pe a mafaufau e lua vaega o Latina Latina. Ae ui i lea, Amerika i Saute ma Amerika Tutotonu o loʻo i luga o konetineta eseese. Amerika Tutotonu o se vaega moni o Amerika i Matu, faatasi ai ma Kanata, Amerika, Mekisiko, ma atunuu o le Atu Keripeane.
Amerika i Saute o se konetineta lava ia. Afai o loʻo e fuafuaina se malaga agai i saute o le tuaoi, suʻesuʻe ma le faaeteete se faafanua ma le fuafuaina lelei lau faasologa.
Talafaasolopito
O tagata o le atunuu e pei o le Maya ma le Olmec na pulea le vaaiga i Amerika Amerika Tutotonu. I le faaiuga o le 15 senituri, talu ai ona o le "iloa" e Christopher Columbus o motu o le Atu Keripeane, na pulea ai e le Sipaniolo le itulagi atoa. O lo latou uluai nofoia sa i Panama i le 1509, ma i le 1519 na amata ai ona suesue e Pedro Arias de Avila i le itu i matu o Panama, i Amerika Tutotonu. O Herman Cortes na faaauau pea le nofoia i le 1520 ma osofaʻia ma nofoia le teritori na faia mo le tele o seneturi e tagata Maya. O tagata Spaniards na aumaia mala, lea na faaitiitia ai le faitau aofai o tagata, ma na latou aumaia foi le Katoliko, lea na sui a latou tapuaiga.
O le pulega Sipaniolo na faaiuina ia Setema 1821, ma na sosoo ai ma se tuufaatasiga o setete tutoatasi o Amerika Tutotonu na mamanu i le maea ai o le Iunaite Setete.
Ae i le 1840, na vaeluaina, ma avea ai le tasi ma malo sili. E ui sa i ai isi taumafaiga e tuufaatasia ia atunuu o Amerika Tutotonu, e leai se tasi ua faamanuiaina tumau, ma o tagata uma o loʻo nonofo motuʻese.
O le talafaasolopito o Amerika i Saute e talitutusa lava ma lona tuaoi i matu. O iina, na pulea ma manuia ai Inca ao le i taunuu le Sipaniolo i le 1525 i se malaga mai Panama na taitaia e Francisco Pizarro.
E pei o Amerika Tutotonu, o tagata o le nuʻu na faʻaitiitia, na avea le Katoliko ma lotu faʻapitoa, ma le Sipaniolo na tamaoaiga i punaoa a le konetineta. Amerika Amerika i Saute sa i lalo o le tulafono faaSipaniolo mo le toeitiiti atoa le 300 tausaga ao lei oo i le tietiega mo le tutoatasi, na iu lava ina taunuu i malo uma o le Sipaniolo Amerika i Saute i le 1821. Na tutoatasi Pasila mai Potukale i le 1822.
Faʻafanua
Amerika Tutotonu, o se vaega o le konetineta o Amerika i Matu, o le 1,140-maila-umi le malie lea e fesootai ai Mekisiko i Amerika i Saute. O loʻo faʻatauina i sasaʻe e le Sami Caribbean ma le itu i sisifo e le Pasefika, e leai se nofoaga e silia ma le 125 maila mai Caribbean poo le Pasefika. Laʻau laugatasi, vaomatua o vaomatua, ma tafaʻi latalata i talafatai, ae o le tele o Amerika Tutotonu o loʻo taʻavale ma mauga. E i ai ni mauga mu e vevela i nisi o taimi, ma o le itulagi e matua afaina lava i mafuie malolosi.
Amerika i Saute, o le konetineta tele lona fa i le lalolagi, e ese le faʻafanua, faatasi ai ma mauga, vaʻalele i le talafatai, savannas, ma vaitafe. O loʻo i ai le tele tele o le vaitafe (o le Amasone) ma le nofoaga sili i le lalolagi (le Desert Atacama). O le Amazon Basin e oʻo atu i le 2.7 miliona sikuea sikuea ma o le pitonuu tele i le lalolagi.
Ua ufiufi i vaomatua o vaomatua, ao Andes e oʻo atu i le lagi ma avea ai le sulu o le konetineta. Amerika i Saute e tuaoi i sasaʻe e le Vasa Atelani, i sisifo o le Pasefika, ma i le itu i matu o le Sami Caribbean. O le Atelani ma le Pasefika e feiloai i le pito i saute o Amerika i Saute.
Faʻamatalaga
Amerika Tutotonu amata lona alalaupapa mai Mekisiko i Amerika i Saute i Kuatemala ma Belize ma fesoʻotaʻi atu i Amerika i Saute lea e paʻi ai Panama i Colombia. O mea uma o le talafatai faaSipaniolo ma le gagana Sipaniolo sei vagana ai Belize, o se atunuu Peretania.
Amerika i Saute, lea e toetoe lava i le Itulagi i Saute, e aofia ai atunuu e 12. O le tele o tagata Sipaniolo o loʻo talanoa ma le talatuu Sipaniolo Pasila, lea na faamautuina e le au Potukale, o le gagana Potukale. O tagata o le atunuu i Guyana e tautala Igilisi, ma Dutch o le gagana aloaia a Suriname.
Farani Farani e le o se atunuu, ae o se ofisa mai fafo o Falani ma se Creole vibe ma maila mai le talafatai o Atelani.
Faʻailoga Manatu
O nisi o pito i luga e asiasi i Amerika Tutotonu o Tikal, Guatemala; o le Highming Highway i Belize; Panama City; ma Monteverde ma Santa Elena, Costa Rica.
Amerika i Saute o loʻo i ai le anoanoai o tafaoga a tagata tafafao maimoa e aofia ai le Atu Galapagos; Rio de Janiero; Cusco ma Machu Picchu, Peru; Buenos Aires; ma Kataena ma Bogota, Kolomupia.
Atunuu i Amerika Tutotonu
E fitu atunuu ua avea ma Amerika Tutotonu, lea e alu ese mai le itu i saute o Mekisiko i le pito i matu o Pasila i Amerika i Saute.
- Belize : O lenei atunuu Peretania o loʻo i luga o le talafatai o le Atu Karipeka e lauiloa ona o le tele o le aisa ma le faaleagaina o Mayan.
- Costa Rica : O loʻo i ai i le va o le Pasefika ma le Atu Karipeane, o le autu o Rusia Costa Rica o ana matafaga, mauga mu, ma vao vao.
- El Salvador : O le nuʻu aupito sili ma le toʻatele o Amerika Amerika Tutotonu o loʻo faʻatau atu le kofe, o ipu mafolafola lelei, ma e silia ma le 20 volcanoes, o nisi oi latou o loʻo galulue.
- Kuatemala : O le aai anamua o Tikal, o le UNESCO Museum Heritage Site, o se tasi lea o nofoaga sili ona tele i Mayan i Amerika Tutotonu ma e silia ma le 3,000 malumalu, pyramid, ma isi fausaga.
- Honduras : O le kolola i Honduras o loʻo iai i le Mesoamerican Barrier Reef System, o lona lua lona lua na o le Ausetalia Great Barrier Reef.
- Nicaragua : O Amerika Tutotonu o le fale tele o Granada, o le aai Sipaniolo pito i leva i Amerika Tutotonu.
- Panama : O lenei atunuu e fesoʻotaʻi ma Amerika Tutotonu ma Amerika i Saute ma o le Panama Canal e sili ona manaia e fesoʻotaʻi atu i Ausetalia ma le Pasefika.
Atunuu i Amerika i Saute
Amerika i Saute e 6.89 miliona maila faatafafa ma e 12 malo malo.
- Atenitina : Atenitina, le valu o atunuu sili ona maualuga o le lalolagi, o le mea e te maua ai Andes Mountains, tango musika ma siva, ma le lauiloa sili o Buenos Aires.
- Bolivia : O Bolivia o loo i ai le vaomatua o Amazon, o Mauga o Andes, ma le Vaituloto o Titicaca, lea e 12,536 futu le vaituloto sili ona maualuga o le vaituloto.
- Pasila : Pasila o Amerika i Saute ma Central Central Amerika ma o le lalolagi sili lona lima. O le fale i Rio de Janeiro o tafaoga matagofie a Carnaval, Copacabana ma Ipanema, ma le faatagata o Iesu Keriso i luga o le Mauga o Corcovado.
- Chile : I Chile, o le ae mauaina se talafatai umi o le Pasefika, o le Andes ma Chilean Range mountains, Easter Island, vine tele, ma le Ata o le Atacama, le nofoaga o le lalolagi.
- Colombia : Kolomupia, e latalata ane i le Vaitafe o Amazon, le Sami Caribbean, ma le Vasa Pasefika, o le atunuu o le Nobel Prize-winning author Gabriel Garcia Marquez ma le aai o Medellín, ua taʻua o le "Aai o le Faavavau."
- Ekuatoa : Ekuatoa, o loʻo i luga o le faʻatofaito, o fea e te vaʻai ai i le fausaga o le colonial Sipaniolo, o le vaomatua o Amasoni, Atumauga Andes, ma le tele o meaʻai o le Atu Galapagos.
- Guyana : Faʻasalalauina e Guiana le aganuu faʻatasi ma le Caribbean ma ua ufitia e le vaomatua. O lona laumua sili o Georgetown ei ai le maota matagofie o Dutch ma le fausaga a Peretania.
- Parakuei : Paraguay, e masani ona taʻua o le "Loto o Amerika i Saute," o le fale lea e puipuia lelei ai Jesuit, le tele o Chaco laufanua, ma le Iguacu Falls, e maualuga ma faalua le lautele e pei o le Niagara Falls.
- Peru : O Peru e sili ona lauiloa mo Machu Picchu ma le Incan Trail, ae ua lauiloa foi mo ceviche, o se meaai manaia o iʻa fagota i totonu o se vai vevela o le sua o le suamalie ma le tila.
- Suriname : I le taimi lava e iloa ai o le Dutch Guiana, Suriname o le pito i laitiiti o le Amerika i Saute ma le fale i le St. Peter ma Paul Cathedral Basilika, o se tasi o fale aupito tele fale laupapa i le lalolagi.
- Iurukuei : O loʻo i luga o le Vasa Atelani, o Iorukuei ei ai ni matafaga matagofie, e aofia ai se mea e te maua ai le La Mano, o se faʻatagata o se lima e tulaʻi mai le oneone i le taulaga lauiloa a Punta del Este.
- Venesuela : O loʻo i ai i le vasa o le Caribbean, Venesuela o le fale i le tele o paka a le atunuʻu, e aofia ai le Parkima Park, i le mea e te vaʻaia ai Angel Falls, e tusa ma le 3,208 futu le maualuga o le tafe pito i luga o le lalolagi.