Farani e mafai ona avea ma gagana aloaia a Tahiti , ae o le Tahitian long language e lautele ona tautalagia e tagata o le atunuu. E aofia ai na o le 16 tusi ma le 1,000 upu, o lea e faigofie ai ona aʻoaʻo. I le amataga na o se gagana tautala, na tuuto Tahiti i le tusiaina i le 1810 e se tagata gagana Welsh ma le tusitala igoa e suafa ia John Davis.
Pe a oʻo mai i le tautala i le umi , o le tele o voweline e faʻailoaina ma faʻauʻuina uma upu i vowel.
O se tagata liliuese o loo faailoa mai ai sina malologa puupuu. Mo se faʻataʻitaʻiga, faʻaaloalogia Faʻa International Airport i Fah-Ah-ah . O le R o loo lomia, ma e leai ni tusi e filemu.
E ui lava e te ono fetaiaʻi ma le gagana Falani i le tele o pisinisi ma le gagana Peretania i nofoaga taʻavale, e mafai ona fiafia e aʻoaʻo le umi o le faʻafeiloaiga pe afai oe fuafuaina se malaga i Tahiti, Moorea poʻo Bora Bora . O tagata motu lava ia latou te tautala umi , ma fiafia Tahiti pe ae taunuu ua uma ona e iloa pe faapefea ona fai atu "alofa" ma "faafetai." O nisi nei o upu taua ma fasi fuaitau e mafai ona e taulotoina e fesoasoani ia te oe e fesoʻotai ai ao e alu.
O nisi Tuʻu Fesoasoani Fesoasoani
- Ioe: Faʻaaliga e, e le pei o le Igilisi uumi umi
- Leai: Aita-pronoun- eye -tah
- Big: Nui - fou fou -ee
- Laititi: Iti - taʻua ee- taʻa
- Vaavaai: A sila -hee - oh
- Sau iinei: Haere Mai - pronounced ha-ay-ray my
- Tatou o: Haere tatou - pronounced ha-ay-ray tah-taw
- O le a? O a? - pronoun ey-ah-hah
- Aisea? Leai? - taʻua noh-tay ah-hah
- Fiafia: Oʻaʻoa - fai mai oh-oh oh
- Lelei: Maitai - faʻapitoa atonu -e leai
- Leai se faafitauli: Aita peʻa - pronoun- eyes -tah pay-ah pay-ah
Faʻafeiloaʻiga, Faʻaaloaloga ma Faʻafeiloaiga
- Talofa: Ia Ola na - taʻu mai le yo-rah-nah
- Faʻafeiloaʻi: Maeva - taʻua mah-ay-u. O lenei upu e le tutusa ma le faafeiloaiga autu o le "alofa." E masani ona faʻaaoga pe ae faʻafeiloaʻia se tasi i totonu o lou fale, potu poʻo avanoa.
- Toa: Na faʻailoa mai e Tinamatua nah -nah
- Faafetai: Mauru 'uru - ua taʻua mah-roo-roo
- oa mai oe Ma oe oe? - o le faaupuga atonu -o le oh-ay
- Ou te lelei: Maitai roa - faʻalauiloa atonu -i le ro-ah
- Manuia! Manuia! - taʻu mai mah-new-yah
Tagata
- Man: Tane - taʻu tah -nay
- Finagalo: Faʻailoa fafine- he -nay
- Tamaitiiti: Tamarii - taʻu tah-ma-ree-ee
- Uo: Hoa - faʻafeiloaʻi- ho
- Polynesian: Ma 'ohi - faʻauʻu mah-o-hee
Taimi o le Aso
- Taeao: Poipoi - poy-poy
- Afiafi: Ahiahi - pronoun -ah-ah-hee
Nofoaga, Nofoaga ma Pisinisi
- Island: Taʻaloga o le motu
- Vasa: Moana - fai mai mo-ah-nah
- Fale: fah -pronoun faray
- Faletupe: Fare Moni - faʻalauiloa fah -ray moh-nee
- Faleoloa: Fare Toa - fah -ray toe-ah
- Ekalesia: Fare Pure - fah -ray leaga-ray
- Falemeli: Fare Rata - fah -ray rah-tah
- Falemai: Fare Maʻi - fah-ray faʻailoa
- Fomaʻi: Taote-pronoun tah -oh-tay
- Leoleo: Mutoʻi - fai mai moo -toh-ee
Meaai ma Meainu
- Meaʻai: Maʻa - faʻauʻu mah -lava
- Suavai: Pape Papelonia
- Pala : Faraoa - fah-rah-o-ah
- Peʻa: Pia - pronoun- pee -ah
- Paʻu o le Lalolagi: Himaa - pronoun hee-mah-ah
Faʻasalalau ma mea e fiafia i ai
- Penina: Poe - o le po -ay
- Pulu lanu uliuli: Poerava - po o le po -e le o le aso
- Faʻaofufi le ofusa : Pareu - faʻapitoa pa-ray-oh
- Fugalaau: Tiare - faʻa-te-ray-ray
- Paʻa: Pahu - pah -hu
- Malumalu anamua: Marae - fai mai mah -ray
- Pese: Himene - pronoun hee -meh-nay
- Ata o le maa: Tiki - fai mai tee -kee
- Tausamiga: Tamaʻaga - taʻu mai -mah-rah
Le Lagi
- Sun: Maana - fai mai ma-ha-nah
- Moon: Avae - pronoun -ah-vay-ay
- Star: Fatia - fah-tee- pronoun